Recensie “Moeras” van Steve Toltz

Steve Toltz – “Moeras”

Achterflap: Liam is schrijver (en dat lukt maar moeizaam) en een gemankeerde politieman. Aldo is zijn beste vriend en muze, een onhandig criminele ondernemer met een zesde zintuig voor tegenspoed. Naarmate Aldo’s geluk afneemt, raakt Liam er steeds meer van overtuigd dat hij zijn volgende boek wil baseren op Aldo’s rampspoed en vruchteloze pogingen om die ene grote liefde terug te winnen: zijn ex-vrouw Stella. Wat begint als een idee om enige betekenis te destilleren uit al Aldo’s tegenslag, eindigt in een diepgaand verhaal over vertrouwen en vriendschap.

We hebben zeven jaar moeten wachten op deze opvolger van Steve Toltz’ briljante debuutroman “Een fractie van het geheel“, maar het is het wachten zeker meer dan waard geweest. “Moeras” begint met een gesprek tussen de geflopte schrijver (en geflopte politieagent) Liam en zijn vriend Aldo, die met verlamde benen in een rolstoel zit en net uit de gevangenis komt. Liam heeft besloten zijn boek te baseren op het levensverhaal van Aldo, een verhaal dat zeker de moeite van het optekenen waard is.
In humoristische scènes met briljante dialogen en in prachtige zinnen beschrijft Steve Toltz de vriendschap tussen Aldo en Liam en het levensverhaal van Aldo, zoals dat afwisselend wordt verteld door Aldo zelf en zijn beste vriend, de mislukte schrijver Liam. Langzaam maar zeker wordt het duidelijk wat er gebeurd is: waarom Aldo in een rolstoel zit, waarom hij in de gevangenis heeft gezeten en andere (soms lachwekkende) episodes uit het leven van Aldo. Aldo is niet bepaald een stereotiep slachtoffer. Eigenlijk zijn de meeste dingen hem overkomen zijn juist erg humoristisch (soms echter wel zwarte humor). De vlijmscherpe pen van Toltz weet het leven van Aldo feilloos te ontleden. De personages die door de schrijver tot leven gewekt worden, zijn zo levensecht en sympathiek dat je gaandeweg steeds meer van ze gaat houden en eigenlijk geen afscheid van ze wilt nemen. Een briljant verhaal met personages om van te houden: dat is waar Toltz schijnbaar achteloos in excelleert. Superlatieven schieten tekort. Een heerlijke roman over vriendschap, vertrouwen en het leven. Een mooiere roman zul je dit jaar waarschijnlijk niet lezen.

Uitgeverij Atlas Contact, september 2016. 464 pag.

Advertentie

Recensie “Paper Towns” van John Green

John Green – “Paper Towns”

Ondanks de Engelse titel van dit boek, betreft het wel degelijk de Nederlandstalige versie. Na het mooie debuut “Het grote misschien” en het wat tegenvallende “Negentien keer Katherine” is “Paper Towns” het derde YA-boek van de vijf die hij tot op heden geschreven heeft.

Margo was altijd al gek op mysteries. En bij alles wat daarna kwam, kon ik me nooit aan de gedachte onttrekken dat ze misschien wel zo van mysteries hield dat ze er zelf een werd. Q (Quentin) en Margo negen jaar oud zijn, vinden ze in het park een dode man. Die avond klimt Margo het slaapkamerraam en het hart van Q binnen. Maar hun levens gaan daarna verschillende kanten op. Negen jaar later klimt Margo opnieuw Q’s kamer binnen. Ze neemt hem mee op een nachtelijk avontuur om nooit te vergeten. De volgende dag is ze verdwenen. Margo blijkt aanwijzingen te hebben achtergelaten die alleen Q kan ontrafelen. De belangrijkste aanwijzing is een lang gedicht van Walt Whitman, waar Q eerst geen touw aan vast kan knopen. Geïntrigeerd gaat hij op zoek naar de jonge vrouw op wie hij in stilte verliefd is, geholpen door zijn vrienden Ben en Radar, en Lacey, een vriendin van Margo. Maar wil Margo wel gevonden worden?

“Paper Towns” is geschreven in de typische John Green-stijl, dus met een dosis droge humor, en de naam John Green staat altijd garant voor een uitstekende YA-roman. Toch kan het boek niet tippen aan “Het grote misschien” en zijn mooiste boek “Een weeffout in onze sterren“. Liefhebbers van YA-romans zullen smullen van “Paper Towns”, ook al haalt het boek het net niet bij de kwaliteit van deze twee boeken. Maar als je een liefhebber van YA-romans bent, zul je genieten van “Paper Towns”.

Uitgeverij Lemniscaat, 2015. 300 pag.

Recensie “De kamers” van Lucas de Waard

Lucas de Waard – “De kamers”

Televisiepresentator Aram is ontslagen nadat hij in zijn programma een kind per ongeluk ernstig heeft verwond. Hij zit al maanden thuis, is tot niets in staat. Zelfs het vertrek van zijn vriendin, een succesvol rechercheur, ondergaat hij gelaten. Dan stuit hij op een van haar dossiers over de verdwijning van een meisje. De naam van een verdachte schokt Aram. Het is de jeugdvriend die door hem ooit in de steek is gelaten.

“De kamers” is de debuutroman van Lucas de Waard en daarmee laat hij direct een mooi visitekaartje achter. De karakters worden zeer goed beschreven en zijn steeds geloofwaardig. De hoofdstukken wisselen tussen Aram, zijn labiele jeugdvriend Bo en Pandora, het verdwenen meisje. Het verhaal, dat gaat over beschadigde mensen, over afwijzen en afgewezen worden, is meeslepend en van een hoog niveau. De Waard heeft met dit boek een thrillerachtige debuutroman geschreven die op alle fronten indruk maakt. Dit belooft nog veel voor de toekomst. Ik wacht nu al vol spanning op een volgend boek.

Uitgeverij De Geus, 2015. 282 pag.

Recensie “In memoriam Mizzi” van Ida Simons

Ida Simons – “In memoriam Mizzi”

‘De waarheid moet maar eens gezegd: de kinderen vonden het leven in een kamp heerlijk. Ze hoefden niet naar school, hun ouders konden geen toezicht houden, omdat ze de hele dag aan het werk waren.‘ Al in de eerste zinnen van In memoriam Mizzi betovert Ida Simons haar lezers met haar onvolprezen luchtige toon, zelfs in de moeilijkste omstandigheden. Het leven van een moeder en haar zoon in het kamp is zwaar, maar wanneer de joodse dokter Herr Keppler vraagt of de jongen misschien van honden houdt, veren ze beiden op. Keppler laat hen kennismaken met Mizzi: niet zomaar een hond, Mizzi glimlacht, en moeder en zoon raken beiden in haar ban. Je zou het niet verwachten, legt Keppler uit, maar er worden wel meer dieren gehouden in het kamp – tot de leiding ze in de gaten krijgt. Zolang ze kan, glimlacht Mizzi naar de gevangenen en de zieken, naar de kinderen en de ouders. Onderwijl krijgt de lezer van dit wonderlijke, haast sprookjesachtige verhaal een zeldzame blik in het dagelijkse leven van de uitzichtlozen, en in het doorzettingsvermogen van mensen die vechten voor hun bestaan. In deze uitzonderlijke novelle, voor het eerst gepubliceerd in 1956, vond Ida Simons haar stem: een zachte, subtiele stem, die zelfs niet stokt bij het vertellen van verhalen waarbij alles op het spel staat.

Uitgeverij heeft deze korte novelle van Ida Simons dit jaar opnieuw gepubliceerd, en na het lezen is direct duidelijk waarom: Ida Simons weet met haar luchtige toon een serieus verhaal neer te zetten. Bijna in de vorm van een sprookje (ze schreef het verhaal voor haar zoontje Jan), maar de gruwelijke werkelijkheid van alledag in de concentratiekampen schemert wel door. Simons weet hoe ze een verhaal moet vertellen, en deze novelle belooft veel voor haar roman “Een dwaze maagd” die eveneens opnieuw is uitgegeven door Cossee.

Uitgeverij Cossee, 2015. 64 pag.

Recensie “Een bijna volmaakte vriendschap” van Milena Michiko Flasar

Milena Michiko Flasar – “Een bijna volmaakte vriendschap”

Er zijn meer dan drie miljoen jongeren in Japan die zich volledig hebben teruggetrokken.Ze hebben zich opgesloten in hun kamer en afgesloten van de wereld. Milena Michiko Flaar schreef een unieke, indrukwekkende roman over een fenomeen dat culturen verbindt en landsgrenzen overschrijdt. Een jongeman verlaat zijn kamer na een isolement van twee jaar. Hij verzamelt al zijn moed, verlaat op de tast het huis van zijn ouders en gaat de straat op. Voorzichtig betreedt hij de wereld opnieuw en vindt zijn weg naar een bankje in het park, zijn toevlucht en nieuwe schuilplaats. Daar opent hij zijn ogen. Tegenover hem zit een salaryman, een kantoormedewerker zoals er duizenden zijn; een lunchpakketje op schoot, keurig in het pak. Dagenlang kijken ze stiekem naar elkaar, voorzichtig groeten ze elkaar, en dan komt de dag waarop ze naast elkaar gaan zitten en beginnen te vertellen. Over wat er misgegaan is, over levens vol angst en falen, over teleurstellingen en schaamte. Ze worden bijna vrienden, de twee buren op hun parkbankje, tot op een dag de salaryman niet meer verschijnt met zijn liefdevol gevulde lunchtrommeltje. Het internationale succes van Haruki Murakami heeft de universele waarden van oost en west laten zien. Milena Michiko Flaar wordt beschouwd als de vrouwelijke, jongere Murakami. Haar ontroerende verhaal overbrugt elke denkbare culturele kloof. Met haar twee parkbankvrienden, die op alle gebieden buiten de geldende norm vallen, zit zij als derde in het park en betovert ons met hun verhaal.

Met “Een bijna volmaakte vriendschap” heeft Milena Michiko Flasar een buitengewoon ontroerende roman afgeleverd. Het is een verhaal over twee mensen, maar meer nog dan dat: het is een verhaal over schaamte, verlies, eenzaamheid, kwetsbaarheid, verlies, vrijheid en verbintenissen. De auteur gebruikt hiervoor mooie symboliek zoals het insect dat in barnsteen gevangen zit. Het boek is een beschrijving van de hedendaagse Japanse cultuur, maar in bredere zin ook een verhaal over het individualisme in de moderne samenleving en de behoefte om contact te maken. In 107 korte hoofdstukken weet de schrijfster als een kalligrafeerder een kort verhaal te schilderen dat een diepe indruk achterlaat. Juist door de soms kale, poëtische omschrijvingen, het bijzondere taalgebruik en de openheid waarmee twee vreemden elkaar verhalen vertellen die ze nooit iemand anders verteld hebben. Verhalen over pijn, eenzaamheid, verlies en schaamte. Een waar kunststukje.

Uitgeverij Cossee, 2014. 157 pag.

Recensie “Ventoux” van Bert Wagendorp

Bert Wagendorp – “Ventoux”

Van Bol.com: “‘Het is ruim dertig jaar geleden dat de foto werd gemaakt, op de camping van een klein plaatsje in de Provence, een dag voor Joost, Peter en ik de Mont Ventoux beklommen. Achterop staat: “Kamperen in Bédoin, juni 1982. V.l.n.r. David, Peter, Laura, Bart, Joost, André.” Op de achtergrond zie je een blauwe bungalowtent en een klein oranje trekkerstentje. Tegen een hek staat een racefiets. Het meisje draagt een rode bikini en witte teenslippers. Er speelt een verlegen lachje om haar lippen, alsof ze er niet helemaal gerust op is dat juist dit moment wordt vereeuwigd.’

Op 25 juni 1982 verongelukt de jonge, veelbelovende dichter Peter Seegers op de Mont Ventoux. Dertig jaar later gaan zijn vijf beste vrienden, vier mannen en een vrouw, terug naar de Provence. André heeft een loopbaan als cokedealer voor de betere kringen achter de rug. Joost is natuurkundige en winnaar van de Spinozapremie, maar hij wordt beschuldigd van fraude. De Achterhoekse Surinamer David is eigenaar van een avonturenreisbureau, misdaadjournalist Bart werkt aan een boek over Spinoza en fietsen. Laura, die na de dood van Peter spoorloos verdween, blijkt toneelregisseur in Arezzo.

Wat is er dertig jaar geleden gebeurd? Kun je keuzes teniet doen? Wat doet de tijd? Wat ís de tijd? Kan liefde een hechte vriendschap breken? Kun je schuld hebben aan het noodlot? Wat moet je nog, als de vijftig nadert? Waarom gaan ze terug?

En verder: word je gelukkig van de snaartheorie, wat had de actrice Dominique Sanda met Friedrich Nietzsche en hoe ziet de inrichting van Caffè San Marco in Triëst eruit?
Loopt in het leven wel eens iets goed af?”

Een roman van Bert Wagendorp, mijn favoriete columnist; die moest ik beslist lezen. Menig journalist brandt van verlangen naar het schrijven van een roman, wat vaak in een desillusie eindigt. Toch een vak apart wat een ander soort schrijven, denken en vooral ook bedenken vraagt. En Wagendorp verstaat deze kunst. Geen moment spijt van de aanschaf van het boek gehad. Een vlot lopend verhaal waarin hij uitblinkt in de natuurlijke wijze waarop hij de uiteenlopende karakters ook in manier van praten en doen neerzet. Een en ander is wellicht ingegeven door het filmscript waarvoor hij aanvankelijk werd gevraagd, en dus dialogen voor moest produceren. Maar toch, erg knap. De rake manier van schrijven in zijn columns vindt je ook terug in Ventoux. Hij is trefzeker in situaties en beschrijvingen en weet te ontroeren, vooral door de manier waarop ze als vrienden met de dood van hun vriend omgaan. Het eind was helaas net iets te voor de hand liggend, net te weinig vernuftig en wat mij betreft iets te sentimenteel. Maar al met al, een puik werkje waardoor ik ook nog een paar keer flink heb moeten lachen.

Uitgeverij Atlas Contact, 2014. 287 pag.