Recensie “Beschermduivel” van Ronald van den Broek

Ronald van den Broek – “Beschermduivel”

Als de enige overlevende van een gezinsdrama tot het uiterste gaat om degenen van wie hij houdt te beschermen…

De niet erg geliefde moeder van Maud van Staveren raakt tijdens de jaarlijkse buurtbarbecue dodelijk gewond. Het heeft er alle schijn van dat iemand haar uit de weg wilde ruimen. Als niet veel later Mauds dochter iets gruwelijks overkomt op een nabijgelegen kasteel, verandert hun voortkabbelende leven in een kolkende rivier.

Wat doet het met je als je niemand in je directe omgeving nog kunt vertrouwen? En wat hebben de recente gebeurtenissen te maken met een dodelijk ongeval uit het verleden, waarbij de auto van een jong gezin te water raakte?

Het boek bestaat uit twee verhaallijnen die in korte hoofdstukken worden verteld: het verhaal van Maud van Staveren en haar familie in normale druk en daar tussendoor het verhaal van de overlevende van de te water geraakte auto in cursieve druk. De identiteit van deze jongen blijft nog lang geheim, waardoor de lezer gaat gissen wie het kan zijn, want dat deze persoon een belangrijke rol gaat spelen in het boek is wel duidelijk. Op het eerste oog lijken deze verhaallijnen echter niets met elkaar te maken te hebben. En wat de proloog met de rest van het boek te maken heeft, wordt ook pas later duidelijk. Door dit uit te stellen stijgt de spanning tot ongekende hoogten.

“Beschermduivel” is na “Varkensbloed in chocolade” uit 2014 de tweede thriller van Ronald van den Broek. Volgens zijn biografie hebben de boeken van Nicci French hem geïnspireerd tot het schrijven van thrillers. Van den Broek tapt echter wel uit een ander vaatje. De boeken van Nicci French zijn voornamelijk psychologische thrillers en hoewel de karakters ook in “Beschermduivel” zeer goed zijn uitgewerkt, schuwt hij in tegenstelling tot Nicci French gruwelijke en bloederige scènes niet. Hij weet als geen ander hoe je een spannend verhaal moet vertellen. Stukje bij beetje knopen de gebeurtenissen zich aan elkaar en ook als je denkt te weten wie je wel en niet kunt vertrouwen, blijkt alles toch anders in elkaar te zitten dan je denkt. Eigenlijk is iedereen een verdachte. Het verhaal is ontzettend knap opgebouwd en de verhaallijnen zijn op zeer kundige wijze met elkaar verstrengeld. Tot aan het zinderende einde blijft het verhaal razend spannend. Pas op de laatste pagina’s weet je hoe alles in elkaar steekt. Ronald van den Broek is een meesterverteller. Hij weet als geen ander de lezer tot de allerlaatste pagina in het ongewisse te laten en in spanning te houden. Het is een verhaal dat nog lang blijft nazinderen in je hoofd. Tot de allerlaatste zin spannend, ijzersterk.

Uitgeverij Palmslag, oktober 2016. 342 pag.

Advertentie

Recensie “Mensen zonder uitstraling” van Jente Posthuma

Jente Posthuma – “Mensen zonder uitstraling”

Over de auteur: Jente Posthuma publiceerde korte verhalen in De Revisor, Das Magazin, Hollands Maandblad en De Gids. In 2012 won ze de A.L. Snijdersprijs voor het beste zeer korte verhaal. Met A.L. Snijders en Tommy Wieringa speelde ze drie literaire theatervoorstellingen in De Kleine Komedie. Posthuma groeide op in Twente en woont met vriend en kind in Amsterdam. “Mensen zonder uitstraling” is haar debuutroman.

De stuurloze hoofdpersoon van “Mensen zonder uitstraling” leeft in de schaduw van haar moeder, een ontevreden actrice. Haar vader is hoofd van een psychiatrische inrichting. Psychopaten en depressieven raadt hij aan hun bezigheden in afgepaste tijdsblokken in te delen, zodat ze meer controle krijgen over hun bestaan. Zijn dochter geeft hij hetzelfde advies. Dan overlijdt haar moeder en blijven vader en dochter over.

Citaat: “[Haar moeder] had het ook vaak over uitstraling, en vooral over mensen die dat niet hadden. Dat waren verschrikkelijke mensen. Die waren nog erger dan lelijke mensen.”

Recensie door Coen Peppelenbos. Eerder verschenen op tzum.info:
De verschillende hoofdstukken van het boek vertellen delen uit het leven van de ik-persoon. We zien haar in het ene hoofdstuk als meisje, in het andere als aankomend schrijfster of als dertiger met kind. Posthuma schiet heen en weer in de tijd. De grootste breuk in het leven van de hoofdpersoon is de dood van haar moeder, een actrice die op jonge leeftijd aan kanker overlijdt. Die gebeurtenis tekent, zonder dat het expliciet gezegd wordt, haar verdere leven. Hoe verhoudt ze zich tot haar vader, hoe tot haar minnaars? Waar komt die afschuw over mensen die hoorbaar eten vandaan? Waarom lukt het haar niet om een echte roman op poten te zetten.

Posthuma vertelt op een laconieke wijze: er wordt niet sentimenteel gedaan, noch wordt alles gepsychologiseerd, ondanks dat de vader van de hoofdpersoon psychiater is. Het laatste hoofdstuk gaat over het sterven de moeder, maar zelfs dat weet Posthuma indrukwekkend licht te houden. Eerder in de roman heeft de schrijfster de lezer op het verkeerde been gezet door een hoofdstuk te beginnen met de zin: ‘”Het is tijd afscheid te nemen,”‘ zei mijn moeder, “want ik ga dood.”‘ Vals alarm voorlopig, want in dat hoofdstuk heeft ze slechts te veel van een ‘bruine taart’ gegeten, waardoor ze nogal raar werd in haar hoofd. Het tekent de schrijfster die weet hoe ze een boek moet componeren.

Er zit gelukkig ook veel ironie in de zinnen, een stijlmiddel dat door veel jonge schrijvers verafschuwd wordt, maar waardoor deze roman wel een continue lichtheid behoudt. Zo heeft de hoofdpersoon een tijdje een vriendje die bij de film werkt, en ook zij krijgt een keer een rolletje. ‘Als lijk vond Thomas me erg geslaagd, omdat ik goed stil kon liggen. Maar ik kon er niet van leven.’ Of neem deze passage over een vriendin: ‘Zelf had ze ADHD en kon ze niet goed focussen. Als ik iets vertelde, moest ik snel praten, zodat ik klaar was voor haar gedachten afdwaalden.’ Het is mede aan dit soort mooie zinnen te danken dat “Mensen zonder uitstraling” een prachtig debuut is.

Uitgeverij Atlas Contact, augustus 2016. 176 pag.

Recensie “Vaderskind” van Ad Fransen

Ad Fransen – “Vaderskind”

Een kind dat op de verjaardag van Hitler wordt geboren en ook nog eens Adolf wordt genoemd, is haast gedwongen te speuren naar het oorlogsverleden van zijn vader.

Ad Fransen weigert al heel jong de verhalen te geloven die de ronde doen over zijn vader, die SS’er was. Pas nu zijn vader er niet meer is, licht hij stukje bij beetje het doopceel van zijn familie. Hij schetst een nerveus huishouden dat wordt geplaagd door de naweeën van de Tweede Wereldoorlog.

Telkens als de zoon dichter bij de waarheid komt, knaagt het dilemma of hij zelf geen verraad pleegt, of hij het oorlogsverleden van zijn vader wel moet onthullen.

In “Vaderskind” geeft Ad Fransen met eerlijk en nietsontziend proza deze vader een stem en verlost hij zichzelf van een geheim.

“Vaderskind” is eigenlijk geen roman, maar een verzameling anekdotes van Ad Fransen zelf, over zijn vader (die ook Adolf heette), en over zijn grootvader die hij constant “De Kippenneuker” blijft noemen. Stukje bij beetje ontrafelt Fransen het verhaal van zijn vader, en ook van zijn grootouders, die devote Hilter-adepten waren. Het is erg mooi om te zien hoe Fransen worstelt met het feit dat zijn vader fout is geweest in de oorlog (veel fouter dan SS-er kon je niet zijn), en tegelijk zijn liefde voor en zelfs medelijden met zijn vader, die eigenlijk maar een triest figuur werd, en een compleet ander persoon werd toen hij eenmaal na de oorlog door een generaal pardon van koningin Juliana werd vrijgelaten. Hij moest niets meer weten van ideologieën. Op ontroerende wijze beschrijft Fransen deze haat/liefde-verhouding met zijn vader. Prachtig.

Uitgeverij De Bezige Bij, 2015. 224 pag.

Recensie “Schroder” van Amity Gaige

Amity Gaige – “Schroder”

Wanneer de veertienjarige Erik Schroder, een jonge Duitse immigrant, zich opgeeft voor een exclusief schoolkamp in New England, besluit hij dat te doen onder de naam Eric Kennedy, in de verwachting dat hij als normale Amerikaanse jongen meer kans maakt te worden toegelaten. Het blijkt een noodlottig leugentje om bestwil dat zijn leven een onwaarschijnlijke en zeer tragische wending zal geven. Jaren later blikt Eric, nu een gescheiden man, vanuit een penitentiaire inrichting terug op zijn leven in een poging te begrijpen en misschien zelfs te verklaren wat hem ertoe heeft gebracht zijn zesjarige dochter Meadow midden in een verhitte strijd om de voogdij te ontvoeren. In opdracht van zijn advocaat zet hij zijn leven op papier: van het pijnlijke afscheid van zijn moeder als jong kind, de angstige overtocht naar Amerika met zijn zwijgzame vader, zijn liefde voor Laura, die opbloeide in de schaduw van alle leugens, tot al Erics momenten van trots en spijt als gemankeerde maar liefhebbende vader. Met Schroder schreef Amity Gaige een buitengewoon knappe roman over geschiedenis, vaderschap en de vele identiteiten die we gedurende ons leven aannemen.

Dit Amerikaans familiedrama over een geestelijk labiele man die zijn eigen dochtertje ontvoert is tegelijk een oer-Amerikaanse road novel met bizarre ontmoetingen en de dynamiek van het reizen door onbekend gebied. Het kernthema van de roman is identiteitsfraude en verlatingsangst. De met zijn vader uit Oost-Duitsland naar de VS gevluchte Erik Schroder kiest tijdens zijn schooltijd voor een andere identiteit. Hij verzint een ‘gewone’ afkomst en kiest een nieuwe naam: Eric Kennedy. Hij weet de maskerade lang vol te houden: hij studeert communicatiewetenschap, trouwt met de ‘echt’ Amerikaanse Laura en wordt vader van Meadow, een vroegwijs meisje dat door Eric als een mede-intellectueel wordt opgevoed. Als Laura na de scheiding de voogdij van Meadow naar zich toe trekt, besluit Eric zijn dochter in een opwelling te ontvoeren. In de gevangenis schrijft hij aan Laura hoe hij tot deze wanhoopsdaad is gekomen en wat de traumatische oorzaak is van zijn identiteitsbedrog. De auteur schrijft in de stijl van Jonathan Franzen: erudiet, sociaal betrokken en heel onderhoudend. Eén van de beste romans die ik in tijden heb gelezen.

Uitgeverij Agathon, 2013. 301 pag.

Recensie “Birk” van Jaap Robben

Jaap Robben – “Birk”

Eén eiland, drie huizen, vijf mensen. Dat is de entourage waarin Birk zich afspeelt. Als de negenjarige Mikael Hammerman met zijn vader aan het strand is, schiet de jongen zijn rode voetbal per ongeluk het water in. Birk Hammerman, zijn vader, probeert de bal terug uit zee te halen, maar het laatste wat de jongen van zijn vader ziet, is diens bleke lijf onder water. Bij thuiskomst doet hij in eerste instantie of er niets aan de hand is, waarop moeder Dora moppert dat Birk altijd te laat is. Zo begint deze roman waarin een verstikkende moeder/zoon-relatie centraal staat.
Pernille Augusta en Karl, een visser, zijn de enige andere bewoners van het eiland. De oude Pernille overlijdt na een val van de trap, nog voor Birk voorgoed verdwijnt. In het huis van Pernille haalt de jongen herinneringen op aan zijn vader. Mikael leeft die eerste tijd in een fantasiewereld. In eerste instantie ziet hij zijn vader in vreemde verschijningen, maar naarmate hij ouder wordt, duikt zijn vader steeds minder in zijn fantasieën op. De jongen eigent zich het huis van Augusta toe, ontdekt een broedende meeuw op het bed van de oude vrouw en houdt de vogel in de slaapkamer gevangen. Als het meeuwen-ei eenmaal is uitgebroed, besluit Mikael het jong te dresseren. De jonge vogel is voor hem een uitlaatklep, waar hij zijn emoties werkelijk durft te uiten.
Visser Karl probeert de jongen in diens puberteit te begeleiden. Dat gaat hem redelijk goed af, totdat de man zich gaat interesseren voor Dora. Als Mikael getuige is van de ontluikende relatie, grijpt hij in, waardoor de verhoudingen op het eiland volledig naar de knoppen gaan.
Birk is een aangrijpend boek dat je in één adem uitleest.

Jaap Robben (1984) maakte met Birk zijn romandebuut. Hij is al bekend als dichter en maakte samen met illustrator Benjamin Leroy de kinderboeken “De zuurtjes” en “Zullen we een bos beginnen“. Ook was Robben stadsdichter van Nijmegen. Met Birk schreef hij zichzelf regelrecht naar de sterren van de literatuur. Niet hoogdravend, maar klein, zo schreef hij een groots debuut over schuld & troost. Puur & licht. Een droomdebuut.

Uitgeverij De Geus, 2014. 255 pag.