Recensie “Het proces-Sonderberg” van Elie Wiesel

Elie Wiesel – “Het proces-Sonderberg”

Wanneer Werner Sonderberg, een jonge Duitser die in de Verenigde Staten woont, wordt beschuldigd van moord op zijn oude oom, pleit hij tijdens het proces: ‘Schuldig, en niet schuldig.’ De jonge journalist Yedidyah, die het proces voor de krant moet verslaan, raakt gefascineerd door deze vreemde zaak. Hij ontdekt dat de gebeurtenis verband houdt met de Tweede Wereldoorlog en heeft het onverklaarbare gevoel dat zijn eigen lot op het spel staat. Hij krijgt het vermoeden
dat hij op een familiegeheim is gestuit en gaat op onderzoek uit naar zijn eigen verleden. Wie is hij werkelijk? Hoe vindt hij de verdwenen herinneringen aan zijn vader, zijn moeder en broer terug?

Citaat: “We leven in niet in het verleden, het verleden leeft in ons. Vroeg of laat voegt de mens zich bij degenen die hem voorafgegaan zijn”

Kan iemand tegelijk schuldig en onschuldig zijn? Erft iemand de zonden die een voorvader begaan heeft? Hoe groot is de invloed van het verleden op het heden? “Het proces-Sonderberg” is het verhaal van de journalist en toneelcriticus Yedidhah, afwisselend vanuit de eerste persoon en de derde persoon verteld. Het is het verhaal over het verleden. Nog jaren na het verslaan van de rechtszaak tegen Werner Sonderberg, die zich tijdens zijn rechtszaak “schuldig en niet schuldig” verklaart, wordt Yedidhah geobsedeerd door deze zaak. De eerste verhaallijn is deze obsessie met de rechtszaak en de grens tussen schuldig en niet schuldig. Is het onderscheid wel zo duidelijk te maken? In de tweede verhaallijn gaat Yedidhah op zoek naar zijn eigen geschiedenis, en moet hij zien om te gaan met wat hij ontdekt heeft. Dit alles tegen de achtergrond van de meest gruwelijke misdaad tegen de mensheid: de holocaust. Ook Yedidhah’s familie is hier niet ongeschonden uit gekomen. Kan de mens zich losmaken van het verleden, als het verleden in ons leeft? Kunnen we afstand doen van de misdaden van een voorouder, of worden die zondes van generatie op generatie doorgegeven?
Elie Wiesel schrijft in de sobere stijl die we van hem gewend zijn en zoals altijd weet hij als geen ander hoe hij de lezer aan het denken moet zetten. Dit is geen filosofisch traktaat, maar een roman die tot denken aanzet. Het is een verhaal dat je niet snel zult vergeten. Indrukwekkend in al zijn soberheid.

Uitgeverij Meulenhoff, september 2009. 175 pag.

Advertentie

Recensie “Sinds het zwijgen begon” van Jesse Ball

Jesse Ball – “Sinds het zwijgen begon”

In vier maanden tijd verdwijnen acht mensen uit hun huis in hetzelfde Japanse dorp. De politie ontvangt een schriftelijke bekentenis, ondertekend door de 29-jarige Oda Sotatsu. Deze wordt uitgebreid verhoord en draait de gevangenis in. Tot zover de bekende ingrediënten van menig literaire thriller. Maar deze zijn slechts het uitgangspunt voor een roman waarin Jesse Ball, of de gelijknamige verteller die door het geval Sotatsu gefascineerd raakt, de grenzen van fictie tot het uiterste rekt. Sinds het zwijgen begon heeft de vorm van een onderzoeksverslag, maar hoe meer ‘Ball’ boven tafel krijgt, des te groter wordt het raadsel. Heeft Sotatsu überhaupt de misdaad gepleegd? Waarom volhardt hij in zwijgen? Op een even vindingrijke als toegankelijke manier voert Jesse Ball ons mee in een volstrekt origineel, op zichzelf staand literair universum.

“Sinds het zwijgen begon” is mijn eerste kennismaking met het werk van Jesse Ball, terwijl dit toch al zijn vierde roman is. Ik heb dit boek met ontzettend veel plezier gelezen. Het boek lijkt fragmentarisch door de interviews met de verschillende personen die te maken hebben gehad met Oda Sotatsu, afgewisseld met opmerkingen van de interviewer (die in het boek wordt aangesproken als Jesse Ball), brieven en enkele foto’s. Toch leest het boek makkelijk weg. Het is een buitengewoon boeiend verhaal, en de vorm die Jesse Ball heeft gekozen voor zijn roman is zeker niet de makkelijkste weg. Hij heeft het zichzelf af en toe flink moeilijk gemaakt. Als dit verhaal echter recht-toe-recht-aan verteld zou worden, zou de spanning weg zijn. Juist de verschillende manieren waarop de personages de hoofdpersoon Oda Sotatsu beschrijven, zorgen voor spanning. Wie van deze geïnterviewde mensen spreekt de waarheid? Of is er helemaal geen waarheid? Dit boek zal zeker in mijn top 5 van beste boeken van 2015 eindigen. Een uniek boek, en ik hoop nog veel van Jesse Ball te kunnen lezen. Ik ben besmet met het “Jesse Ball-virus” en wil graag alles van hem lezen. Hij heeft er in ieder geval een fan bij.

Uitgeverij Atlas Contact, 2015. 252 pag.

Recensie “Schroder” van Amity Gaige

Amity Gaige – “Schroder”

Wanneer de veertienjarige Erik Schroder, een jonge Duitse immigrant, zich opgeeft voor een exclusief schoolkamp in New England, besluit hij dat te doen onder de naam Eric Kennedy, in de verwachting dat hij als normale Amerikaanse jongen meer kans maakt te worden toegelaten. Het blijkt een noodlottig leugentje om bestwil dat zijn leven een onwaarschijnlijke en zeer tragische wending zal geven. Jaren later blikt Eric, nu een gescheiden man, vanuit een penitentiaire inrichting terug op zijn leven in een poging te begrijpen en misschien zelfs te verklaren wat hem ertoe heeft gebracht zijn zesjarige dochter Meadow midden in een verhitte strijd om de voogdij te ontvoeren. In opdracht van zijn advocaat zet hij zijn leven op papier: van het pijnlijke afscheid van zijn moeder als jong kind, de angstige overtocht naar Amerika met zijn zwijgzame vader, zijn liefde voor Laura, die opbloeide in de schaduw van alle leugens, tot al Erics momenten van trots en spijt als gemankeerde maar liefhebbende vader. Met Schroder schreef Amity Gaige een buitengewoon knappe roman over geschiedenis, vaderschap en de vele identiteiten die we gedurende ons leven aannemen.

Dit Amerikaans familiedrama over een geestelijk labiele man die zijn eigen dochtertje ontvoert is tegelijk een oer-Amerikaanse road novel met bizarre ontmoetingen en de dynamiek van het reizen door onbekend gebied. Het kernthema van de roman is identiteitsfraude en verlatingsangst. De met zijn vader uit Oost-Duitsland naar de VS gevluchte Erik Schroder kiest tijdens zijn schooltijd voor een andere identiteit. Hij verzint een ‘gewone’ afkomst en kiest een nieuwe naam: Eric Kennedy. Hij weet de maskerade lang vol te houden: hij studeert communicatiewetenschap, trouwt met de ‘echt’ Amerikaanse Laura en wordt vader van Meadow, een vroegwijs meisje dat door Eric als een mede-intellectueel wordt opgevoed. Als Laura na de scheiding de voogdij van Meadow naar zich toe trekt, besluit Eric zijn dochter in een opwelling te ontvoeren. In de gevangenis schrijft hij aan Laura hoe hij tot deze wanhoopsdaad is gekomen en wat de traumatische oorzaak is van zijn identiteitsbedrog. De auteur schrijft in de stijl van Jonathan Franzen: erudiet, sociaal betrokken en heel onderhoudend. Eén van de beste romans die ik in tijden heb gelezen.

Uitgeverij Agathon, 2013. 301 pag.