Recensie “Open hart” van Elie Wiesel

Elie Wiesel – “Open hart”

Een plotselinge openhartoperatie leidde tot deze prachtig geschreven overpeinzingen over het leven. Als schrijver Elie Wiesel op zijn tweeëntachtigste met spoed een hartoperatie moet ondergaan – er wordt gevreesd voor zijn leven – wordt hij voor een tweede keer geconfronteerd met zijn eigen sterfelijkheid. Als jonge jongen overleefde hij de Holocaust nadat hij op zijn vijftiende werd gedeporteerd naar Auschwitz. Dat verleden is nooit ver weg en bijna automatisch gaan zijn gedachten uit naar familieleden die tijdens de oorlogsjaren zijn weggevoerd en niet meer terugkwamen. Heeft hij in zijn boeken en in zijn publieke optredens genoeg gedaan om de oorlogsslachtoffers te blijven herinneren? En dan zijn zoektocht naar God: waar heeft die toe geleid? Is er nog hoop voor de mens? Vol liefde en wijsheid schrijft Wiesel in Open hart over zijn kinderen en kleinkinderen en getuigt hij van zijn hoop, zijn vertrouwen en zijn liefde voor het leven. Een zeer inspirerend boek, dat aanzet tot overpeinzing van het eigen leven.

De ondertitel van het boek luidt “Overpeinzingen van een overlever”. Dat heeft in het geval van Elie Wiesel natuurlijk een dubbele betekenis: hij overleefde niet alleen zijn vijfvoudige bypassoperatie, maar ook de grootste verschrikking van de 20e eeuw: de holocaust, waarin hij zoveel van zijn vrienden en familieleden heeft verloren. Dit is een thema dat in vrijwel al zijn boeken (direct of indirect) terugkomt. Zo ook in “Open hart“. De woorden zijn simpel. De gevoelens oprecht en de gedachten herkenbaar. Als hij de operatiekamer wordt binnengereden, vraagt hij zich af of hij nog zal bijkomen uit de narcose of dat dit zijn einde is. Hij moet denken aan een vriendin van zijn vrouw die eenzelfde operatie heeft gehad, maar daar niet meer uit ontwaakte. Wiesel overpeinst de relaties tussen mensen, de relaties tussen de generaties, de relaties tussen de mens en god. Zoals altijd weet hij met zijn open blik en met eenvoudige bewoordingen de lezer te raken. Dit mag dan misschien niet de titel zijn waarmee hij de geschiedenisboeken haalt (dat zal waarschijnlijk “Nacht” zijn), maar desalniettemin is “Open hart” een pareltje dat met open hart gelezen dient te worden. En herlezen, want de gedachten van Wiesel zijn en blijven relevant. Een schitterend boekje en een waardevolle aanvulling op het reeds omvangrijke werk van Wiesel.

Uitgeverij Meulenhoff, juni 2016. 104 pag.

Advertentie

Recensie “Het proces-Sonderberg” van Elie Wiesel

Elie Wiesel – “Het proces-Sonderberg”

Wanneer Werner Sonderberg, een jonge Duitser die in de Verenigde Staten woont, wordt beschuldigd van moord op zijn oude oom, pleit hij tijdens het proces: ‘Schuldig, en niet schuldig.’ De jonge journalist Yedidyah, die het proces voor de krant moet verslaan, raakt gefascineerd door deze vreemde zaak. Hij ontdekt dat de gebeurtenis verband houdt met de Tweede Wereldoorlog en heeft het onverklaarbare gevoel dat zijn eigen lot op het spel staat. Hij krijgt het vermoeden
dat hij op een familiegeheim is gestuit en gaat op onderzoek uit naar zijn eigen verleden. Wie is hij werkelijk? Hoe vindt hij de verdwenen herinneringen aan zijn vader, zijn moeder en broer terug?

Citaat: “We leven in niet in het verleden, het verleden leeft in ons. Vroeg of laat voegt de mens zich bij degenen die hem voorafgegaan zijn”

Kan iemand tegelijk schuldig en onschuldig zijn? Erft iemand de zonden die een voorvader begaan heeft? Hoe groot is de invloed van het verleden op het heden? “Het proces-Sonderberg” is het verhaal van de journalist en toneelcriticus Yedidhah, afwisselend vanuit de eerste persoon en de derde persoon verteld. Het is het verhaal over het verleden. Nog jaren na het verslaan van de rechtszaak tegen Werner Sonderberg, die zich tijdens zijn rechtszaak “schuldig en niet schuldig” verklaart, wordt Yedidhah geobsedeerd door deze zaak. De eerste verhaallijn is deze obsessie met de rechtszaak en de grens tussen schuldig en niet schuldig. Is het onderscheid wel zo duidelijk te maken? In de tweede verhaallijn gaat Yedidhah op zoek naar zijn eigen geschiedenis, en moet hij zien om te gaan met wat hij ontdekt heeft. Dit alles tegen de achtergrond van de meest gruwelijke misdaad tegen de mensheid: de holocaust. Ook Yedidhah’s familie is hier niet ongeschonden uit gekomen. Kan de mens zich losmaken van het verleden, als het verleden in ons leeft? Kunnen we afstand doen van de misdaden van een voorouder, of worden die zondes van generatie op generatie doorgegeven?
Elie Wiesel schrijft in de sobere stijl die we van hem gewend zijn en zoals altijd weet hij als geen ander hoe hij de lezer aan het denken moet zetten. Dit is geen filosofisch traktaat, maar een roman die tot denken aanzet. Het is een verhaal dat je niet snel zult vergeten. Indrukwekkend in al zijn soberheid.

Uitgeverij Meulenhoff, september 2009. 175 pag.

Recensie “Het onweer” van Selva Almada

Selva Almada – “Het onweer”

Tekst van de uitgever: “Een dominee en zijn dochter reizen door de afgelegen Argentijnse streek El Chaco. Als hun auto het ver van de bewoonde wereld en midden in een aanstormend onweer begeeft, worden ze gedwongen om bij een monteur en diens jonge assistent te schuilen. Met z n vieren wachten ze tot de wind is uitgeraasd en de auto gerepareerd. De gedwongen nabijheid zet echter de onderlinge relaties op scherp. Het legt de spanning tussen de vader en zijn tienerdochter bloot waarom heeft haar moeder hem ooit verlaten? maar ook de monteur blijkt een geheim met zich mee te dragen. Selva Almada weet op bijna filmische wijze vier sterke personages op te voeren die scherp, zintuiglijk en waarachtig overkomen. Het landschap van deze rauwe Argentijnse streek is het vijfde personage: de vergezichten, de bergen, de sterke zon, de kale bomen, de verlaten gehuchten en bovenal: de nietsontziende wind.”

Voor een deel klopt dit wel. Het is inderdaad op filmische geschreven. Je kunt de droogte bijna voelen en proeven, de hitte op je huid voelen branden. Daarnaast voel je de zinderende spanning tussen de hoofdpersonen. Dat alles is geweldig omschreven door Selva Almada. Maar het boek valt mij toch tegen vanwege het verhaal. Om de film-metafoor door te trekken: Je krijgt ongeveer 10 minuten film te zien. Alsof je naar een trailer zit te kijken. Het verhaal voelt niet compleet. Het boek telt ook maar 158 pagina’s. “Het onweer” had een geweldig boek kunnen zijn, misschien zelfs een klassieker in de Latijns-Amerikaanse literatuur als ze het verhaal meer had uitgewerkt. Nu is het alsof je naar een paar schitterende scenes uit een film zit te kijken, en net als de film op gang komt en het verhaal vorm begint te krijgen, stopt het. Dat is erg jammer, want hier had veel meer uitgehaald kunnen worden.

Uitgeverij Meulenhoff, 2014. 158 pag.