Recensie “Het Dossier” van Anya Niewierra

Anya Niewierra – “Het Dossier”

Na haar veelbelovende debuut “Vrij uitzicht” dat genomineerd werd voor zowel de Debutantenprijs, de Schaduwprijs als Beste Thriller, komt Anya Niewierra nu met “Het dossier“.
Deze nieuwe thriller maakt de hooggespannen verwachtingen meer dan waar. De ingrediënten; de voormalige DDR, kunstvervalsing van belangrijke expressionisten én een orgaanroof zijn door Niewierra nauwgezet in elkaar vervlochten tot dé ultieme thriller. De 46-jarige weduwe Josta Bresse wordt op een ochtend wakker en blijkt slachtoffer van een orgaanroof. Tijdens het onderzoek naar de daders ontdekt de Nederlandse recherche dat de identiteit van Josta is ‘gewist’. Na een aanslag op haar leven duikt ze onder. Ze besluit het heft in eigen hand te nemen en zelf op onderzoek uit te gaan. De speurtocht voert haar terug naar Oost-Berlijn waar ze werkte als kunstvervalser. De ‘Königstein-Gruppe’, het team van kunstvervalsers waar zij in 1988 deel van uitmaakte, werkte in opdracht van het toenmalige DDR-regime. Vlak voor de val van de Muur werd het team gearresteerd en naar de gevangenis Hohenschönhausen afgevoerd. Reden: het Dossier waarin de DDR-top de geheime vervalsingsactiviteiten documenteerde, bleek verdwenen. 25 jaar later blijkt dit Dossier reden voor moord, want er zijn personen die koste wat het kost hun DDR-verleden willen afdekken. Opgejaagd als een wild dier probeert Josta Bresse het Dossier in handen te krijgen, maar de macht en de invloed die de daders hebben, blijkt groot. Enorm groot.

“Het Dossier” gaat direct spannend van start als kunstenares en kersverse weduwe Josta Bresse (geboren als Josta Wolf) wakker wordt en een litteken op haar onderbuik ontdekt. Het blijkt dat ze een aantal dagen in haar geheugen mist en dat ze in die tijd van een nier beroofd is, maar na de operatie weer in haar eigen bed is gelegd. Als ze aangifte doet, komt ze tot de ontdekking dat haar identiteit “gewist” is. Volgens de Duitse dossiers is ze reeds in 1989 in het ziekenhuis overleden na een ernstige zwangerschapsvergiftiging. De Nederlandse politie is niet echt behulpzaam en ziet in haar meer een verdachte dan een slachtoffer. Ook denken ze dat ze fraude met documenten heeft gepleegd en de identiteit van de (volgens de documenten) overleden Josta Wolf gebruikt heeft om in Nederland te kunnen gaan wonen. Na een aantal heftige gebeurtenissen waardoor ze haar leven niet meer zeker is, besluit Josta dat alles wat in die korte tijd gebeurd is, te herleiden moet zijn tot de periode dat ze in de DDR woonde en in opdracht van de Oost-Duitse overheid vervalste kunstwerken produceerde. De hoofdstukken over Josta worden afgewisseld door hoofdstukken die cursief gedrukt zijn. In de eerste instantie is het nog niet duidelijk wie de “Emma” is die steeds aangesproken wordt in deze cursief gedrukte hoofdstukken, maar dat wordt later steeds meer duidelijk. Evenals wie de persoon is die in deze hoofdstukken zijn verleden aan deze Emma openbaart. Schrijver Tomas Ross noemde dit boek reeds “een parel binnen de Nederlandstalige misdaadliteratuur”, en daar is geen woord van gelogen. Wat een unieke thriller is dit. Een van de meest originele thrillers die ik in lange tijd gelezen heb. Meeslepend van de eerste tot de laatste pagina, alle details perfect gecomponeerd tot een indringend geheel. Wie zo’n bijzondere thriller kan schrijven, beschikt over een uniek talent. Van meerdere mensen heb ik gehoord dat ze dit de beste thriller vinden sinds “Ik ben Pelgrim” van Terry Hayes en daar kan ik me helemaal in vinden. “Ik ben Pelgrim” is al enige tijd een van mijn favoriete thrillers aller tijden en “Het Dossier” van Anya Niewierra staat nu ook in dat lijstje. Een indrukwekkende prestatie. Verplicht leesvoer voor alle thrillerliefhebbers!

Uitgeverij B for Books, januari 2017. 398 pag.

Advertentie

Recensie “Dat weet je niet” van Jens Christian Grøndahl

Jens Christian Grøndahl – “Dat weet je niet”

Advocaat David en zijn Engelse vrouw Emma zijn bij elkaar gebleven terwijl iedereen om hen heen in scheiding lag, maar nu wordt hun intimiteit plotseling bedreigd. Hun dochter Zoë heeft haar eerste expositie als kunstenaar en komt bij haar ouders langs met haar nieuwe vriend, een Pakistaan.
David en Emma zijn ervan overtuigd dat zijn achtergrond niet belangrijk is, maar ze raken allebei in de war van hun pogingen dit te bevestigen. Ze worden geconfronteerd met de keuzes, gebeurtenissen en relaties die hun leven hebben gevormd. Waren hun opofferingen de moeite waard? En hoe weet je of je echt van iemand houdt?
Met veel inlevingsvermogen en inzicht beschrijft Grøndahl in ‘Dat weet je niet’de gedachten en gevoelens van zijn hoofdpersonen, waardoor ze onder je huid kruipen en een onvergetelijke indruk achterlaten.

Dit verhaal speelt zich grotendeels af in Denemarken. Advocaat David en zijn Engelse vrouw Emma hebben een hechte en stabiele relatie. Deze relatie komt echter onder druk te staan als hun enige dochter Zoë haar eerste expositie als kunstenaar heeft en bovendien met een nieuwe vriend thuiskomt, een Pakistaan. Juist doordat David en Emma krampachtig proberen te bewijzen dat zijn achtergrond niet belangrijk is, ontstaat er een gespannen sfeer en gaan de hoofdpersonages opnieuw nadenken over de keuzes die ze in hun leven gemaakt hebben en de normen en waarden die belangrijk zijn. Het verhaal is goed geschreven met veel aandacht voor de psychologie van de personages. Interessante details en minutieuze beschrijvingen maken de hoofdpersonen levensecht. Belangrijke thema´s zijn joods-zijn, het geloof loslaten, kunstenaarschap, een niet-werkende moeder zijn, generatiekloof, communicatieproblemen, levensvragen en immigrant zijn.

Uitgeverij Meulenhoff, 2012. 208 pag.

Recensie “Taboe” van Ferdinand von Schirach

Ferdinand von Schirach – “Taboe”

Sebastian von Eschburg brengt zijn kindertijd door op een oud landgoed. Hij verliest al jong zijn houvast als zijn vader zelfmoord pleegt. Zijn moeder doet het af als een ongeluk en weigert erover te praten. Sebastian vlucht in de wereld van de fotografie. Hij groeit uit tot een zeer succesvolle kunstenaar die in gewaagde, confronterende beelden laat zien dat werkelijkheid en waarheid verschillende zaken zijn. Als Eschburg wordt aangeklaagd voor de moord op een jonge vrouw, neemt advocaat Konrad Biegler de verdediging op zich. Daarmee helpt hij niet alleen de kunstenaar, maar ook zichzelf.

“Taboe” bestaat uit eigenlijk drie delen, getiteld “Groen”, “Rood” en “Blauw”. In de delen komen de respectieve kleuren ook steeds terug. Deze indeling is terug te voeren op het motto van het boek:
“Zodra het licht van de kleuren
Groen, rood en blauw zich
in dezelfde verhouding mengt
Lijkt het wit voor ons”
(Kleurenleer volgens Helmholtz)

De drie delen tezamen vormen dus de kleur wit. In het eerste deel “Groen” wordt Sebastian gevolgd vanaf zijn jeugd tot aan de hoogtepunten van zijn carrière. “Rood” is een kort deel, een soort intermezzo, waarin duidelijk wordt gemaakt dat er een misdrijf is gepleegd en dat openbaar aanklager Monika Landau toegewezen heeft gekregen. In het derde deel (“Blauw”) wordt beschreven hoe Sebastian van Eschburg, die van de in “Rood” genoemde moord wordt verdacht, en dat hij er voor kiest om zich te laten vertegenwoordigen door advocaat Konrad Biegler, die zijn herstel van een burn-out onderbreekt om deze zaak op zich te kunnen nemen.

Ferdinand von Schirach is in het dagelijks leven advocaat, maar hij is ook een zeer begenadigd schrijver. “Taboe” is geen thriller, maar duidelijk literatuur, en Von Schirach weet hoe hij een verhaal moet vertellen in schitterende, beknopte zinnen. Het resultaat is een groots en meeslepend boek dat juist zijn kracht vindt in de kleine dingen en de taalbeheersing van Von Schirach. Dit is een boek dat me nog lang bij zal blijven. Het heeft op mij een diepe indruk gemaakt.

Uitgeverij De Arbeiderspers, 2014. 240 pag.