Femke Schavemaker – “Karkas”
Wanneer Nora van Middelaar de diagnose ‘manisch-depressief’ krijgt, is het eerste wat ze doet een roze hortensia kopen en het tweede de folders over de stoornis in de prullenbak werpen. Het patiënt-zijn gaat haar niet goed af. Tot ze besluit te stoppen met de medicijnen en zelf de verantwoordelijkheid neemt over haar stemming. Ze verzint een woud aan regels en daaraan gekoppelde sancties om zichzelf in het gareel te houden. Maar als je eenmaal de wereld hebt gezien in vacuüm, het koude raster van de werkelijkheid, kun je er nooit meer helemaal deel van uitmaken. Uiteindelijk zijn het de regels zelf waar ze zich in dreigt te verliezen. Karkas is een ontroerend coming-of-ageverhaal met de kracht van een bijl. Het duikt zo diep in de ups en downs van de bipolaire Nora dat je de waanzin zelf kunt proeven.
Als creatief strateeg en copywriter levert Schavemaker goed werk af en ze won een aantal vakprijzen voor haar reclamewerk. Met schrijven had ze al veel eerder willen beginnen, al viel het schrijven van “Karkas” haar zwaar. Maar het móest, zo vertelt ze in een interview in NRC. “Ik moest opschrijven hoe bipolariteit zich manifesteert, hoe het wordt gediagnosticeerd, hoe je ermee leeft. Ik wilde in het midden laten of je zo geboren ben, of zo wordt. Daarom schrijf ik over mijn jeugd, over hoe mijn ouders mij en mijn zus hebben vrijgelaten, je kunt ook zeggen verwaarloosd. Er is ruimte voor psychologiseren, ik laat aan de lezer of die mij een zeikwijf vindt of een sterke vrouw.”
“Karkas” is een indrukwekkend debuut. Van de vliegende, razende, energieke waanzin van de manieën tot de duistere, verlammende, energieloze nietsheid van de depressie en de loodzware, geheugen- en bewegingsverlammende werking van lithium. Femke Schavemaker weet het allemaal buitengewoon goed te beschrijven uit eigen ervaring. Dit boek geeft een veel beter beeld van een bipolaire stoornis dan de boeken van Myrthe van der Meer. Waar Myrthe van der Meer vooral probeert om grappig te zijn (en daarmee soms haar doel voorbij schiet), geeft “Karkas” een zwaarder en daarmee eerlijker beeld van de stoornis. Niet voor niets heeft deze, van begin tot eind intense, roman het al geschopt tot de shortlist voor de Hebban Debuutaward. Nu alleen nog even winnen, maar dat zou met een boek van deze kwaliteit zeker mogelijk moeten zijn.
Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, april 2017. 272 pag.
Recensie: Huso Akkerman
New Word Order 