Recensie “Thank you for your service” van David Finkel

David Finkel – “Thank you for your service”

Pulitzerprijs-winnaar David Finkel beschrijft in “Thank you for your service” op aangrijpende wijze de hoge tol die oorlogsvoering van veteranen eist.

Niemand heeft zo gedetailleerd en met zo veel mededogen de psychologische gevolgen van oorlog voor de soldaten beschreven als David Finkel. In “Thank you for your service” zocht Finkel de mannen en vrouwen op die het strijdtoneel hadden verlaten, maar de oorlog nog elke dag met zich meedragen en opnieuw beleven. Net als 200.000 andere veteranen kampen zij met de gevolgen van PTSS – Post Traumatisch Stress Syndroom. Ook in Nederland lijdt naar schatting 20 procent van de veteranen aan PTSS. Finkel beschrijft op intieme wijze afwisselend de pijnlijke en de hoopvolle momenten die de soldaten doormaken op hun weg naar genezing, en schetst een ontroerend beeld van hoe het is om de oorlog niet los te kunnen laten. Niet alleen voor de soldaten maar ook voor hun partners, kinderen, vrienden en de psychologen die hun uiterste best doen om de schade te helpen herstellen maar daar helaas vaak niet in slagen.

Hoewel de titel doet vermoeden dat het om een Engelstalig boek gaat, is het wel degelijk de Nederlandse vertaling van het boek van David Finkel. In dit boek beschrijft hij op schrijnende en pijnlijk gedetailleerde wijze wat (Amerikaanse) soldaten hebben meegemaakt in de zinloze oorlogen in Irak en Afghanistan en wat er met ze gebeurt bij thuiskomst. Hoe de omgeving op hen reageert, wat er in hun omgaat, waar ze niet over kunnen praten, wat hun achtervolgt in hun flashbacks en nachtmerries en hoe ze hun heil zoeken in alcohol en drugs. Degenen die geluk hebben komen terecht in het Warrior Transition Batallion, waar ze zorg ontvangen van specialisten en leren omgaan met de trauma’s die ze hebben opgelopen. Alleen al in Amerika zijn er enkele honderdduizenden veteranen van de oorlogen in Irak en Afghanistan die kampen met Post-Traumatische Stress Stoornis (PTSS). In dit boek volgt Finkel een aantal van hen. Dat levert een schokkend en ontluisterend beeld op. Finkel weet in de hoofden van de veteranen te klimmen en vertelt het alsof hij er zelf bij geweest is. Een indrukwekkende prestatie en dit boek is een daardoor belangrijk tijdsdocument geworden. Opdat we niet mogen vergeten hoe groot de schade is die oorlog aanricht. Niet alleen bij de doden, maar ook bij de overlevenden en hun families.

Jason Hall – bekend van American Sniper – is de regisseur van de verfilming van dit boek dat in de loop van 2017 in de bioscopen te zien zal zijn met onder andere Amy Schumer in de hoofdrol. Hieronder de trailer van de verfilming.

Uitgeverij Karakter, juni 2017. 288 pag.

Recensie: Huso Akkerman

Advertentie

Recensie “Arabië is geen land” van Esmeralda van Boon

Esmeralda van Boon – “Arabië is geen land”

Over de auteur: Esmeralda van Boon (1977) is Arabist en journalist voor onder andere Nieuwsuur, NOS, VPRO, NTR en Schooltv. In 2012 reisde ze met Paul Rosenmöller naar Libië voor de serie Paul Rosenmöller en de Arabische revolutie (IKON). In 2012 verscheen haar boek “Vertrouw op Allah, maar bind wel je kameel vast“.

Honderd doden bij wéér een aanslag in Irak, christelijke kerken aangevallen door moslims, Saddam Hoessein die wordt opgehangen, een nieuwe revolutie in Egypte… Een kleine greep uit het nieuws vanuit het Midden-Oosten dat onze huiskamer de laatste jaren is binnengekomen. Verhalen worden steeds groter en ingewikkelder. Nuances worden achterwege gelaten. Deze regio biedt echter zoveel meer dan de selectie die wij op onze televisie te zien krijgen. Hoe zit het daar nou echt, in het Midden-Oosten? Waarin verschillen de landen van elkaar? Zijn er overwegend dictators aan de macht? Zijn de revoluties geslaagd? Is iedereen bezig met oorlog voeren en olie winnen? Of ligt het allemaal net even iets anders? In “Arabië is geen land” geeft NOS- en Nieuwsuur-journaliste Esmeralda van Boon een kort overzicht van 18 landen in het Midden-Oosten. Afgewisseld met persoonlijke verhalen en nieuwsfeiten, kiest ze voor ieder hoofdstuk een insteek die typerend is voor dat land, aangevuld met genoeg concrete informatie om een helder idee te krijgen van hoe het land in elkaar zit. Met “Arabië is geen land” heb je eindelijk de basisinformatie om het dagelijkse nieuws weer een beetje te begrijpen.

In dit boek worden achtereenvolgens de volgende landen behandeld: Irak, Islamitische Staat, Syrië, Libanon, Jordanië, Israël en de Palestijnse gebieden, Egypte, Tunesië, Marokko, Algerije, Libië, Qatar, Verenigde Arabische Emiraten, Oman, Jemen en Saoedi-Arabië. Ieder hoofdstuk begint met een korte opsomming van feiten over het betreffende land, waarna dieper wordt ingegaan op de geschiedenis, het ontstaan van het land, politieke en economische situatie. Dit alles wordt verteld door middel van persoonlijke ervaringen van de auteur. Uiteraard komt ook de zogenaamde “Arabische lente” uitgebreid aan bod. Doordat Esmeralda van Boon al jarenlang werkzaam is in het Midden-Oosten kan zij de situatie van vóór de Arabische lente goed vergelijken met de situatie erna.
In de 16 hoofdstukken die dit boek telt wordt al snel duidelijk dat er niet zoiets bestaat als “Arabië”, “de Arabische wereld” of “het Midden-Oosten” (als homogene eenheid). De landen verschillen onderling op allerlei manieren: politiek, economisch, maar ook op religieus vlak. Het boek geeft een erg goed beeld van de diverse landen. Omdat er veel informatie gegeven wordt, is het moeilijk om alles te onthouden. Daarom is dit boek eigenlijk onmisbaar als naslagwerk voor mensen die geïnteresseerd zijn in wat er in de wereld gebeurt. Doordat de auteur op een vlotte en boeiende manier haar ervaringen en haar ontmoetingen met diverse personen beschrijft, is het boek buitengewoon goed leesbaar. Het is niet nodig om het in zijn geheel te lezen. Je kunt ook alleen de hoofdstukken lezen over de landen die je interesse hebben, maar daarmee zou je jezelf wel tekort doen. Daarvoor is het boek te goed geschreven en weet Van Boon alle informatie op een erg pakkende manier te beschrijven. Daardoor is het boek geschikt als introductie tot de landen die tot “Arabië” worden gerekend, maar tevens als naslagwerk. Een must voor iedereen die de actuele gebeurtenissen in de wereld volgt.

Uitgeverij Brandt, 2015. 192 pag.

Recensie “Het derde doelwit” van Joel C. Rosenberg

Joel C. Rosenberg – “Het derde doelwit”

J.B. Collins is buitenlandcorrespondent voor The New York Times. Als hij hoort dat isis, een splintergroepering van Al-Qaida, in Syrië chemische wapens heeft, weet hij direct één ding zeker: dit verhaal moet hij koste wat het kost volgen. Bezit de leider van de jihadistische groepering deze wapens inderdaad? Zo ja: wat is het doelwit? Amerika? Israël? Of is er een derde doelwit? De Amerikaanse president staat op het punt het Midden-Oosten te bezoeken, maar in deze gespannen tijden is dat een vrijwel zekere aanleiding tot een escalatie van conflicten. Kan Collins zijn invloed aanwenden voordat het te laat is? Of zullen de terroristen erin slagen talloze mensen te doden tijdens een aanval op het derde doelwit?

“Het derde doelwit” is het eerste deel in een nieuwe serie van Rosenberg met journalist J.B. Collins in de hoofdrol. Collins is buitenlandcorrespondent voor de New York Times en houdt zich voornamelijk bezig met het Midden-Oosten, waar hij veel contacten heeft. Hij heeft geruchten gehoord dat ISIS chemische wapens heeft gestolen die het Syrische leger verborgen had gehouden. Collins onderneemt een levensgevaarlijke tocht in ISIS-gebied om bevestiging te krijgen. Maar de dreiging blijkt nog veel groter te zijn dan gedacht.
Joel C. Rosenberg is voormalig veiligheidsadviseur voor o.a. Benjamin Netanyahu, waardoor hij de wereld waarover hij schrijft van binnenuit goed kent. Dat valt direct op bij het lezen: de schrijver weet waar hij het over heeft en hij heeft ontzettend veel research gedaan, o.a. naar ISIS en Al-Qaida, waarmee het ook een bijzonder actueel boek is geworden. Soms bijna griezelig actueel. Hoewel het natuurlijk fictie is, blijft de vraag “Wat als?” wel in je achterhoofd spoken bij het lezen. Dat ik zelf geen kenner van het Midden-Oosten ben, was absoluut niet storend bij het lezen. Gedurende het verhaal worden alle onderlinge relaties (tussen personen en landen) vanzelf duidelijk en het boek leest als een trein. Zonder twijfel een van de beste thrillers die ik dit jaar gelezen heb. Misschien zou “Het derde doelwit” het best omschreven kunnen worden als een kruising tussen “Ik ben Pelgrim” en de boeken van Dan Brown. Het boek pakt je bij je strot en laat je niet meer los. Toen ik het boek dichtsloeg, wilde ik direct het volgende deel in de serie lezen, dus dat is altijd een goed teken. Dit was mijn eerste kennismaking met de boeken van Joel C. Rosenberg, maar hij heeft direct een plekje in de top 10 van mijn favoriete thrillerauteurs geclaimd. Fenomenaal!

Uitgeverij Mozaïek, juni 2015. 404 pag.

Recensie “IS – Tot alles in staat” van Hans Jaap Melissen

Hans Jaap Melissen – “IS – Tot alles in staat”

Ineens kende de hele wereld die twee letters: IS, een terreurgroep die midden in de chaos van Irak en Syrië de Islamitische Staat uitriep. Het Westen was overdonderd en greep in, maar IS laat zich niet makkelijk verslaan. Wie zijn deze mensen precies, wat willen ze en waar komen ze vandaan? In IS Tot alles in staat neemt de ervaren oorlogsverslaggever Hans Jaap Melissen de lezer mee op reis; naar het New York van net na 9/11 en de oorlogen in Irak en Syrië. Als een van de weinige journalisten gaat Melissen nog naar plekken waar een aantal van zijn collegas is ontvoerd en later onthoofd. Melissen laat zien hoe een vruchtbare voedingsbodem kon ontstaan van waaruit een onbeduidend groepje rebellen uitgroeide tot een van de rijkste en meest meedogenloze terreurbewegingen ooit. Een beweging die handig gebruikmaakt van sociale media en een grote aantrekkingskracht uitoefent op buitenlandse jihadisten, ook uit Nederland. Inmiddels probeert een internationale coalitie onder leiding van de Verenigde Staten IS te verslaan. Maar gaat dat lukken? Of zal IS altijd weer van zich laten horen met aanslagen, waar ook ter wereld?

Enige tijd geleden plaatsten wij al een recensie van het boek “De oorlog van ISIS” van Judit Neurink. Heeft dit boek van Hans Jaap Melissen dan nog wel toegevoegde waarde? Dat heeft het zeker. De geschiedenis van het ontstaan en de opkomst van ISIS wordt in beide boeken beschreven, en dat verschilt dus niet. Het grote verschil is dat Melissen zelf veel in het Midden-Oosten werkt als journalist, en dus het verhaal van ISIS combineert met zijn eigen ervaringen in dit oorlogsgebied. Daarnaast is het boek van Melissen iets recenter, waardoor hij ook de laatste ontwikkelingen (zoals de onthoofdingen) mee kon nemen in zijn verhaal.

In beide boeken wordt beschreven hoe de interventies van de Verenigde Staten in Irak en Afghanistan, en ook het vertrek van Amerika de snelle groei van ISIS hebben mogelijk gemaakt. Eén ding is duidelijk: de meeste mensen zullen pas in 2014 van ISIS gehoord hebben, maar dit is geen organisatie die plotseling vanuit het niets is ontstaan. Tal van gebeurtenissen hebben de oprichting en de razendsnelle groei van ISIS mogelijk gemaakt, en een groot aantal van deze factoren zijn te wijten aan het ingrijpen van het westen (met name de Verenigde Staten). Dit is een buitengewoon goed en indringend boek over ISIS en hun macht in het Midden-Oosten, maar uiteraard zal dit niet “Het Definitieve” boek over ISIS zijn. ISIS is nog springlevend en zal nog veel van zich laten horen. Dit boek is een aanrader voor iedereen die in dit onderwerp geïnteresseerd is, of ze nu het boek van Judit Neurink hebben gelezen of niet. Dit is een waardevolle aanvulling op de recente geschiedenis en de actuele gebeurtenissen. Eigenlijk verplichte kost voor iedereen die mee wil praten over dit onderwerp.

Uitgeverij Carrera, 2015. 256 pag.

Recensie “De oorlog van ISIS” van Judit Neurink

Judit Neurink – “De oorlog van ISIS”

Opeens waren ze overal in het nieuws: de radicale strijders van ISIS. Met zwarte vlaggen, hun gezichten verborgen onder sjaals, reden ze in colonne via de tv de huiskamers binnen als het nieuwe, islamitische gevaar. Ze veroverden grote steden in Syrie en Irak en legden de bewoners de strenge islamitische wetgeving op. Ze riepen een eigen islamitische staat uit en probeerden die met moderne wapens die ze onderweg buitmaakten uit te breiden. Hele groepen mannen – soldaten en burgers – werden afgeslacht, westerlingen werden ontvoerd en onthoofd, en vrouwen en kinderen buitgemaakt. De vrouwen misbruikt en verhandeld als seksslaven, de kinderen klaargestoomd in ISIS’ extreme vorm van de islam. Wat is ISIS eigenlijk – of IS, naar de islamitische staat die ze uitriep? Waar komt de organisatie vandaan, wat wil ze eigenlijk en waarom? Wat maakt deze groep agressieve baardmannen zo aantrekkelijk voor de jonge mannen en zelfs vrouwen die zich naar Syrie en Irak laten lokken? En wat houdt die oorlog van ISIS eigenlijk in?

Voor veel mensen en regeringen zal het lijken alsof ISIS vanuit het niets verscheen en direct oppermachtig was. In “De oorlog van ISIS” legt Judit Neurink nauwgezet uit hoe ISIS is ontstaan. Op welke manier de aanwezigheid (en later het vertrek) van de Amerikanen een rol speelde in het ontstaan, hoe Saddam en Assad ongewild ISIS in de kaart hebben gespeeld. Verder gaat ze in op de acties van ISIS, wat ISIS wil en de rol van ISIS binnen de Islam in het algemeen. ISIS vertegenwoordigt niet de Islam, zoveel mag duidelijk zijn. Maar wat is de aantrekkingskracht van ISIS voor veel jongeren, ook westerse jongeren? Waar strijden ze voor?
In eenvoudige taal legt Neurink uit hoe ISIS is ontstaan, waar ISIS voor staat en wat ISIS wil. Je hoeft geen achtergrond te hebben in de geschiedenis van het Midden-Oosten om dit boek te kunnen begrijpen. ISIS beheerst het nieuws, en dat zal voorlopig ook wel zo blijven. Wil je kunnen meepraten over ISIS, dan is dit boek verplichte kost.

Uitgeverij Conserve, 2015. 176 pag.

Recensie “Oorlogsverhalen” van Phil Klay

Phil Klay – “Oorlogsverhalen”

Phil Klay diende in Irak voor het US Marine Corps. In “Oorlogsverhalen” neemt hij de lezer mee naar de frontlinies van de oorlogen in Irak en Afghanistan, en weer terug naar hun families, die ‘geen idee hebben waar Fallujah ligt, waar drie leden van je peloton stierven’. In ‘Uitgezonden’ herinnert een soldaat zich hoe hij honden moest afschieten omdat ze de lichamen van zijn maten aanvraten; in ‘Lichamen’ vertelt een medewerker van het mortuarium hoe hij na de gevechten telkens de stoffelijke resten van zowel Amerikaanse als Irakese soldaten verzamelde; en in ‘Geld als wapensysteem’ krijgt een jonge officier de absurde opdracht om de levens van de Irakese bevolking te verbeteren met behulp van honkbal.

Oorlogsverhalen is een verzameling van twaalf bijzondere kortverhalen. Een aantal verhalen speelt zich af aan het front, andere aan het thuisfront. Als Irak-veteraan weet Phil Klay als geen ander hoe oorlog echt is. Hij weet hoe het voelt om je leven te riskeren in een land aan de andere kant van de wereld, maar ook hoe het is om nadien weer thuis te komen bij mensen die absoluut geen idee hebben wat je daar allemaal meegemaakt hebt. Hoewel de verhalen fictief zijn, merk je aan alles dat Phil Klay schrijft uit ervaring.

Nu eens choquerend, dan weer doorspekt met donkere humor; Klay weet met zijn realistische, bijna zakelijke schrijfstijl een veelheid aan emoties te vangen op een beperkt aantal pagina’s. Alle verhalen mogen dan wel een andere invalshoek hebben, ze zijn stuk voor stuk eerlijk, rauw en onthutsend. De heldhaftigheid van de oorlog verdwijnt in het niet bij de wreedheid en de onzin ervan.

Door te kiezen voor verschillende korte verhalen maakt Klay het voor de lezer moeilijker om een band te krijgen met de personages. De gebeurtenissen in dit boek zullen me dan ook veel langer bijblijven dan de personages op zich. Ik vraag me af of de auteur er bewust voor gekozen heeft zijn personages niet verder uit te diepen – hetzij om de oorlogservaringen an sich naar het voorplan te brengen, hetzij om de lezer duidelijk te maken dat de militairen in de verhalen even goed hun vriend, kennis of buurman zouden kunnen zijn.

Door een combinatie van al deze factoren heb ik deze verhalenbundel totaal anders ervaren dan eender welke andere oorlogsroman die ik ooit las. Ik was zo geïntrigeerd dat ik alleen maar verder wilde lezen, maar tegelijk voelde ik een soort weerzin die me bijna dwong het boek aan de kant te leggen. Aan mensen met een gevoelige maag zou ik Oorlogsverhalen misschien niet aanraden, aan alle andere lezers zeker wel!

Uitgeverij Lebowski, 2014. 303 pag.