Recensie “Het proces-Sonderberg” van Elie Wiesel

Elie Wiesel – “Het proces-Sonderberg”

Wanneer Werner Sonderberg, een jonge Duitser die in de Verenigde Staten woont, wordt beschuldigd van moord op zijn oude oom, pleit hij tijdens het proces: ‘Schuldig, en niet schuldig.’ De jonge journalist Yedidyah, die het proces voor de krant moet verslaan, raakt gefascineerd door deze vreemde zaak. Hij ontdekt dat de gebeurtenis verband houdt met de Tweede Wereldoorlog en heeft het onverklaarbare gevoel dat zijn eigen lot op het spel staat. Hij krijgt het vermoeden
dat hij op een familiegeheim is gestuit en gaat op onderzoek uit naar zijn eigen verleden. Wie is hij werkelijk? Hoe vindt hij de verdwenen herinneringen aan zijn vader, zijn moeder en broer terug?

Citaat: “We leven in niet in het verleden, het verleden leeft in ons. Vroeg of laat voegt de mens zich bij degenen die hem voorafgegaan zijn”

Kan iemand tegelijk schuldig en onschuldig zijn? Erft iemand de zonden die een voorvader begaan heeft? Hoe groot is de invloed van het verleden op het heden? “Het proces-Sonderberg” is het verhaal van de journalist en toneelcriticus Yedidhah, afwisselend vanuit de eerste persoon en de derde persoon verteld. Het is het verhaal over het verleden. Nog jaren na het verslaan van de rechtszaak tegen Werner Sonderberg, die zich tijdens zijn rechtszaak “schuldig en niet schuldig” verklaart, wordt Yedidhah geobsedeerd door deze zaak. De eerste verhaallijn is deze obsessie met de rechtszaak en de grens tussen schuldig en niet schuldig. Is het onderscheid wel zo duidelijk te maken? In de tweede verhaallijn gaat Yedidhah op zoek naar zijn eigen geschiedenis, en moet hij zien om te gaan met wat hij ontdekt heeft. Dit alles tegen de achtergrond van de meest gruwelijke misdaad tegen de mensheid: de holocaust. Ook Yedidhah’s familie is hier niet ongeschonden uit gekomen. Kan de mens zich losmaken van het verleden, als het verleden in ons leeft? Kunnen we afstand doen van de misdaden van een voorouder, of worden die zondes van generatie op generatie doorgegeven?
Elie Wiesel schrijft in de sobere stijl die we van hem gewend zijn en zoals altijd weet hij als geen ander hoe hij de lezer aan het denken moet zetten. Dit is geen filosofisch traktaat, maar een roman die tot denken aanzet. Het is een verhaal dat je niet snel zult vergeten. Indrukwekkend in al zijn soberheid.

Uitgeverij Meulenhoff, september 2009. 175 pag.

Advertentie

Recensie “Vaderskind” van Ad Fransen

Ad Fransen – “Vaderskind”

Een kind dat op de verjaardag van Hitler wordt geboren en ook nog eens Adolf wordt genoemd, is haast gedwongen te speuren naar het oorlogsverleden van zijn vader.

Ad Fransen weigert al heel jong de verhalen te geloven die de ronde doen over zijn vader, die SS’er was. Pas nu zijn vader er niet meer is, licht hij stukje bij beetje het doopceel van zijn familie. Hij schetst een nerveus huishouden dat wordt geplaagd door de naweeën van de Tweede Wereldoorlog.

Telkens als de zoon dichter bij de waarheid komt, knaagt het dilemma of hij zelf geen verraad pleegt, of hij het oorlogsverleden van zijn vader wel moet onthullen.

In “Vaderskind” geeft Ad Fransen met eerlijk en nietsontziend proza deze vader een stem en verlost hij zichzelf van een geheim.

“Vaderskind” is eigenlijk geen roman, maar een verzameling anekdotes van Ad Fransen zelf, over zijn vader (die ook Adolf heette), en over zijn grootvader die hij constant “De Kippenneuker” blijft noemen. Stukje bij beetje ontrafelt Fransen het verhaal van zijn vader, en ook van zijn grootouders, die devote Hilter-adepten waren. Het is erg mooi om te zien hoe Fransen worstelt met het feit dat zijn vader fout is geweest in de oorlog (veel fouter dan SS-er kon je niet zijn), en tegelijk zijn liefde voor en zelfs medelijden met zijn vader, die eigenlijk maar een triest figuur werd, en een compleet ander persoon werd toen hij eenmaal na de oorlog door een generaal pardon van koningin Juliana werd vrijgelaten. Hij moest niets meer weten van ideologieën. Op ontroerende wijze beschrijft Fransen deze haat/liefde-verhouding met zijn vader. Prachtig.

Uitgeverij De Bezige Bij, 2015. 224 pag.

Recensie “Kalf” van Myrthe van der Meer

Myrthe van der Meer – “Kalf”

‘Kalf’ is het tweede boek van Myrthe van der Meer. ‘PAAZ’, het eerder verschenen boek van haar, is geheel autobiografisch en handelt over Emma’s opname op een psychiatrische afdeling. Dat boek heeft Myrthe van der Meer met vaart en bijzonder goed geschreven. Mensen die ‘PAAZ’ hebben gelezen en denken dat ‘Kalf’ ook zo’n soort boek is, komen bedrogen uit.
Over ‘Kalf’, haar eerste roman, kan ik niet anders zeggen dan dat het eveneens vlot en met een heel goed gebruik van de taal is geschreven. Daar houden de overeenkomsten  met ‘PAAZ’ op.

Dit boek verhaalt over Onno die, na 60 jaar in Amerika, terugkomt naar Nederland. Onno heeft kanker en nog hooguit twee, drie maanden te leven. En het verhaalt over Jürgen met wie hij een trip door het land wil maken. Grootvader en kleinzoon, maar zij hebben een grote hekel aan elkaar.
De kleinzoon zet zich af vanuit een boosheid. Jürgen neemt het zijn grootvader kwalijk dat hij lang geleden naar Amerika is vertrokken zonder nog naar zijn vrouw Anna en zijn zoon Oscar om te kijken. Ook heeft hij zich niet om Jürgen bekommerd na het overlijden van Oscar en diens vrouw, de ouders van Jürgen, waardoor hij wees werd.
Onno worstelt met geheimen en zijn afkeer van Jurgen is gerelateerd aan het gemakkelijke leven dat Jürgen in zijn ogen had en waar hij niets mee gedaan heeft. Gaandeweg het verhaal worden Onno en Jürgen geconfronteerd met hun tekortkomingen. Zij gaan de strijd aan met hun eigen waarheden, met hun leugens en met de keuzes die zij in het verleden hebben gemaakt. Daardoor verandert de sfeer tussen hen.

Myrthe van der Meer (pseudoniem) heeft bijzonder goed de emoties alsook de gevoelens van de beide mannen beschreven. De personages hebben daardoor diepgang gekregen. Ook zijn de dialogen mooi neergezet en het geheel is een prettig te lezen boek met korte hoofdstukken.

Uitgeverij The House of Books, 2013. 320 pag.