Recensie “Oorlogsmemoires” van N.K.C.A. In ’t Veld

N.K.C.A. In ’t Veld – “Oorlogsmemoires”

Dr. N.K.C.A. In ’t Veld was jarenlang verbonden aan het NIOD en auteur van onder andere het standaardwerk over de SS en Nederland. Als zo iemand zijn persoonlijke oorlogsmemoires schrijft is het zaak deze extra attentie te geven. Natuurlijk passeren de grote onderwerpen de revue, zoals de Jodenvervolging en de foute Nederlanders. Maar er is ook veel aandacht voor het kleine leed, het alledaagse in de oorlog en hoe deze periode invloed had op de thuissituatie. Een apart hoofdstuk gaat over ‘ons mooie Indië’.

Nanno in ’t Veld is een historicus die jarenlang werkzaam is geweest bij het RIOD (later NIOD). Hij heeft dan ook een grote kennis over hetgeen er in de Tweede Wereldoorlog is voorgevallen. Hij verteld hierover op een manier alsof hij je een persoonlijke brief heeft geschreven of alsof hij alles in een persoonlijk gesprek. Dat maakt het boek goed leesbaar. Wat wel storend is is dat de auteur veelvuldig schrijft “ik meen mij te herinneren”, hetgeen het boek minder betrouwbaar maakt. Ook noemt de auteur af en toe gebeurtenissen, maar geeft hij geen bronvermelding. Hij schrijft dan dat de lezer zelf maar de boeken van L. de Jong er op moet naslaan, omdat die een uitgebreide index hebben. Het zijn weliswaar zijn memoires die de schrijver optekent “en geen encyclopedie”, zoals hijzelf als excuus gebruikt voor het gebrek aan bronnen, maar het zou voor de auteur een kleine moeite geweest zijn om even van zijn bureau op te staan en af en toe even te verifiëren in de boeken van L. de Jong. Ik heb de serie van L. de Jong niet in huis, en de schrijver opdragen het zelf maar uit te zoeken, getuigt m.i. van luiheid. Dit doet afbreuk aan de waarde van het boek. Als de schrijver iets meer moeite had gedaan om de beschreven gebeurtenissen te verifiëren, zou het een mooie aanwinst geweest zijn op de verzameling boeken die inmiddels over de Tweede Wereldoorlog verschenen is. Door dit na te laten, is het weliswaar een makkelijk leesbaar boek geworden, maar of alles zo gebeurd is als Nanno in ’t Veld beschrijft is nog maar de vraag. Het boek is nu vooral interessant voor zijn familie en naaste omgeving. Met iets meer moeite zou dit boek een onmisbaar boekwerk geweest zijn voor mensen die geïnteresseerd zijn in de Tweede Wereldoorlog. Meer dan 3 sterren zit er dan ook helaas niet in. Erg jammer.

Uitgeverij Balans, oktober 2014. 149 pag.

Advertentie

Recensie “Vaderskind” van Ad Fransen

Ad Fransen – “Vaderskind”

Een kind dat op de verjaardag van Hitler wordt geboren en ook nog eens Adolf wordt genoemd, is haast gedwongen te speuren naar het oorlogsverleden van zijn vader.

Ad Fransen weigert al heel jong de verhalen te geloven die de ronde doen over zijn vader, die SS’er was. Pas nu zijn vader er niet meer is, licht hij stukje bij beetje het doopceel van zijn familie. Hij schetst een nerveus huishouden dat wordt geplaagd door de naweeën van de Tweede Wereldoorlog.

Telkens als de zoon dichter bij de waarheid komt, knaagt het dilemma of hij zelf geen verraad pleegt, of hij het oorlogsverleden van zijn vader wel moet onthullen.

In “Vaderskind” geeft Ad Fransen met eerlijk en nietsontziend proza deze vader een stem en verlost hij zichzelf van een geheim.

“Vaderskind” is eigenlijk geen roman, maar een verzameling anekdotes van Ad Fransen zelf, over zijn vader (die ook Adolf heette), en over zijn grootvader die hij constant “De Kippenneuker” blijft noemen. Stukje bij beetje ontrafelt Fransen het verhaal van zijn vader, en ook van zijn grootouders, die devote Hilter-adepten waren. Het is erg mooi om te zien hoe Fransen worstelt met het feit dat zijn vader fout is geweest in de oorlog (veel fouter dan SS-er kon je niet zijn), en tegelijk zijn liefde voor en zelfs medelijden met zijn vader, die eigenlijk maar een triest figuur werd, en een compleet ander persoon werd toen hij eenmaal na de oorlog door een generaal pardon van koningin Juliana werd vrijgelaten. Hij moest niets meer weten van ideologieën. Op ontroerende wijze beschrijft Fransen deze haat/liefde-verhouding met zijn vader. Prachtig.

Uitgeverij De Bezige Bij, 2015. 224 pag.