Recensie “De verborgen geschiedenis” van Donna Tartt

Donna Tartt – “De verborgen geschiedenis”

Dit is een boek uit de oude doos. Verschenen in 1992 en ik heb het sindsdien zeker zes of zeven keer gelezen. Dit boek hoort eigenlijk in iedere boekenkast thuis, omdat het een van de weinige moderne klassiekers is. Dat is ook de reden waarom ik deze weer eens uit de boekenkast getrokken heb.

Begin jaren negentig verscheen het literaire debuut van Donna Tartt. Haar boek De verborgen geschiedenis werd met lovende kritieken ontvangen. Er werd zelfs een vergelijking getrokken met Dostojevski’s “Misdaad en straf“. Een misdaad vindt inderdaad plaats, twee zelfs, en een straf in feite ook.

Het boek draait om Richard Papen, die besluit zijn saaie geboortedorp, het Californische Plano, te verlaten en Griekse taal en cultuur te gaan studeren aan Hampden college. Richard – zoon van een simpele pompbediende – romantiseert zijn welgestelde en arrogante medestudenten. Daar zijn er overigens maar vijf van: ten eerste de studiebol Henry, de tweeling Charles en Camilla, Francis en tot slot Bunny. Richard waant zich haast in hogere sferen.

Tartt beschrijft in De verborgen geschiedenis op fraaie wijze hoe een groep veelbelovende jonge mensen zichzelf te gronde richt. De studenten worden weliswaar niet opgepakt voor hun misdaden, maar gaan evengoed ten onder aan een mix van schuldgevoel en een besef niet onaantastbaar te zijn. Het doel van Tartt lijkt dan ook niet om te wijzen op de morele verwerpelijkheid van moord, maar op het gevaar van hoogmoed, de illusie van een verlangen naar een bestaan die het aardse bestaan ontstijgt.
Wanneer het vernis van superioriteit is afgebladderd, beseft Richard dat hij zich vergist heeft in zijn medestudenten. Eindelijk ziet hij hoe kwetsbaar Henry is, hoe ook hij met zichzelf worstelt. Tartt toont pas laat Henry’s ware gezicht. Tijdens één van de laatste gesprekken tussen Richard en Henry merkt de laatste op, in een schitterende passage zoals alleen Donna Tartt die kan schrijven:
“De wereld heeft me altijd leeg geleken. Ik was niet in staat zelfs maar van de simpelste dingen te genieten (…) Maar dat veranderde de nacht dat ik die man vermoordde. Daardoor kon ik doen wat ik het liefste wilde (…) Leven zonder nadenken.”
De hele groep volgde Henry, niet beseffend dat onder zijn pantser van superioriteit eigenlijk een twijfelend en ongelukkig mens school. Voor Henry was het motief voor moord om eindelijk controle te krijgen, de leegte op te vullen. Voor de anderen was het een ontzag voor Henry, om bedwelmd te raken van zijn eruditie, zijn superieure doen en laten. Al deze illusies vallen uiteindelijk in duigen.

Dit boek was het meesterwerk van de jaren ’90. Het is ook een boek dat iedereen gelezen moet hebben. Zoals ik eerder zei, een moderne klassieker, en een stuk makkelijker te lezen dan “Misdaad en straf“. En voor wie het boek al kent: ook bij herlezen blijft het een schitterende roman.

Uitgeverij De Bezige Bij, 1992. 624 pag.

Advertentie

Recensie “Het ruisen van de wereld” van Deniz Kuypers

Deniz Kuypers – “Het ruisen van de wereld”

Op de begrafenis van zijn oude docent van de universiteit komt Moss zijn jeugdliefde Dani weer tegen. Hoewel ze vroeger oogverblindend mooi was, is er nu niets meer van haar schoonheid over. Maar ook Moss is niet meer dezelfde als vroeger. Hij is gescheiden van zijn vrouw en heeft zijn baan in de software business opgezegd om een boek te schrijven, maar hij heeft nog geen woord op papier kunnen krijgen. Hij lijdt aan een depressie, heeft last van angstaanvallen en slaapproblemen. Kortom, hij is ook niet meer dezelfde als vroeger.

Tijdens een etentje praten Moss en Dani elkaar bij over hun leven, maar is het wel mogelijk om verder te gaan waar ze vroeger gebleven zijn, of is het beter om herinneringen niet op te rakelen?

De roman ‘Het ruisen van de wereld‘ is het nieuwe boek van de schrijver Deniz Kuypers, de opvolger van zijn debuut “Dagen zonder Dulci“. Met ‘Het ruisen van de wereld‘ bevestigt Kuypers dat hij een groot literair talent is. Op een fenomenale manier “creëert” hij Moss. Hij beschrijft de drijfveren van Moss, wat er allemaal in zijn verleden is gebeurd, en hoe het komt dat hij nu op dit punt in zijn leven is aanbeland. Het is een meeslepend verhaal en de beschrijvingen van Moss getuigen van groot psychologisch inzicht door Deniz Kuypers. Van “De Grote Drie” leeft er geen één meer. Het is na twee boeken te vroeg om te zeggen of Deniz Kuypers bij de volgende Grote Drie gaat horen, maar dat dit boek, over hoe het leven had kunnen zijn als we andere keuzes gemaakt hadden, een schitterend meesterwerkje is (op sommige momenten bijna pijnlijk mooi), staat als een paal boven water. Dit boek staat zeker in mijn top 10 van 2014.

Uitgeverij Ambo | Anthos, 2014. 199 pag.