Recensie “Het Dossier” van Anya Niewierra

Anya Niewierra – “Het Dossier”

Na haar veelbelovende debuut “Vrij uitzicht” dat genomineerd werd voor zowel de Debutantenprijs, de Schaduwprijs als Beste Thriller, komt Anya Niewierra nu met “Het dossier“.
Deze nieuwe thriller maakt de hooggespannen verwachtingen meer dan waar. De ingrediënten; de voormalige DDR, kunstvervalsing van belangrijke expressionisten én een orgaanroof zijn door Niewierra nauwgezet in elkaar vervlochten tot dé ultieme thriller. De 46-jarige weduwe Josta Bresse wordt op een ochtend wakker en blijkt slachtoffer van een orgaanroof. Tijdens het onderzoek naar de daders ontdekt de Nederlandse recherche dat de identiteit van Josta is ‘gewist’. Na een aanslag op haar leven duikt ze onder. Ze besluit het heft in eigen hand te nemen en zelf op onderzoek uit te gaan. De speurtocht voert haar terug naar Oost-Berlijn waar ze werkte als kunstvervalser. De ‘Königstein-Gruppe’, het team van kunstvervalsers waar zij in 1988 deel van uitmaakte, werkte in opdracht van het toenmalige DDR-regime. Vlak voor de val van de Muur werd het team gearresteerd en naar de gevangenis Hohenschönhausen afgevoerd. Reden: het Dossier waarin de DDR-top de geheime vervalsingsactiviteiten documenteerde, bleek verdwenen. 25 jaar later blijkt dit Dossier reden voor moord, want er zijn personen die koste wat het kost hun DDR-verleden willen afdekken. Opgejaagd als een wild dier probeert Josta Bresse het Dossier in handen te krijgen, maar de macht en de invloed die de daders hebben, blijkt groot. Enorm groot.

“Het Dossier” gaat direct spannend van start als kunstenares en kersverse weduwe Josta Bresse (geboren als Josta Wolf) wakker wordt en een litteken op haar onderbuik ontdekt. Het blijkt dat ze een aantal dagen in haar geheugen mist en dat ze in die tijd van een nier beroofd is, maar na de operatie weer in haar eigen bed is gelegd. Als ze aangifte doet, komt ze tot de ontdekking dat haar identiteit “gewist” is. Volgens de Duitse dossiers is ze reeds in 1989 in het ziekenhuis overleden na een ernstige zwangerschapsvergiftiging. De Nederlandse politie is niet echt behulpzaam en ziet in haar meer een verdachte dan een slachtoffer. Ook denken ze dat ze fraude met documenten heeft gepleegd en de identiteit van de (volgens de documenten) overleden Josta Wolf gebruikt heeft om in Nederland te kunnen gaan wonen. Na een aantal heftige gebeurtenissen waardoor ze haar leven niet meer zeker is, besluit Josta dat alles wat in die korte tijd gebeurd is, te herleiden moet zijn tot de periode dat ze in de DDR woonde en in opdracht van de Oost-Duitse overheid vervalste kunstwerken produceerde. De hoofdstukken over Josta worden afgewisseld door hoofdstukken die cursief gedrukt zijn. In de eerste instantie is het nog niet duidelijk wie de “Emma” is die steeds aangesproken wordt in deze cursief gedrukte hoofdstukken, maar dat wordt later steeds meer duidelijk. Evenals wie de persoon is die in deze hoofdstukken zijn verleden aan deze Emma openbaart. Schrijver Tomas Ross noemde dit boek reeds “een parel binnen de Nederlandstalige misdaadliteratuur”, en daar is geen woord van gelogen. Wat een unieke thriller is dit. Een van de meest originele thrillers die ik in lange tijd gelezen heb. Meeslepend van de eerste tot de laatste pagina, alle details perfect gecomponeerd tot een indringend geheel. Wie zo’n bijzondere thriller kan schrijven, beschikt over een uniek talent. Van meerdere mensen heb ik gehoord dat ze dit de beste thriller vinden sinds “Ik ben Pelgrim” van Terry Hayes en daar kan ik me helemaal in vinden. “Ik ben Pelgrim” is al enige tijd een van mijn favoriete thrillers aller tijden en “Het Dossier” van Anya Niewierra staat nu ook in dat lijstje. Een indrukwekkende prestatie. Verplicht leesvoer voor alle thrillerliefhebbers!

Uitgeverij B for Books, januari 2017. 398 pag.

Advertentie

Recensie “De jaagster” van Pauline de Bok

Pauline de Bok – “De jaagster”

Twee vrouwen staan in “De jaagster” centraal: de jonge Merel Alvarez, die na de dood van haar ouders naar het Duitse platteland trekt en Luise Zingg. Zij woont een groot deel van haar leven in Wendland , vlak bij het IJzeren Gordijn en heeft veel van de ontwikkelingen in Duitsland in de vorige eeuw aan den lijve ondervonden. Haar vader was Oostfrontstrijder, na de oorlog werd het gezin gedeporteerd uit hun dorp omdat dit in het grensgebied, de Zone, tussen Oost en West lag. Uiteindelijk vluchtte het gezin naar West-Duitsland. Op latere leeftijd wordt Luise informant voor de DDR. De last van de geschiedenis drukt dus zwaar op haar schouders, nu ze het einde van haar leven merkbaar begint te bereiken. Al in het begin van de roman is ze soms kwijt hoe ze in haar jachthut terecht is gekomen.

Dat is een belangrijk thema in de roman: de jacht. Luise is als vrouwelijke jager een vreemde eend in de bijt en dat haar jachtgebied aan de rand van de Zone ligt en dat ze dit wel prettig vindt, maakt haar nog extra zonderling. Op deze manier komt ze ook in contact met de Ostie-grensbewakers. In een spel van aantrekking en afstoting wordt ze geronseld als informant, zonder dat ze het uit overtuiging doet. Meer vanwege haar gevoelens voor Peter, degene die haar instrueert.

Merel komt wel vol overtuigingen naar het Wendland. Ze komt uit een activistische vriendengroep die zich vooral bezighoudt met kernafvalopslag, waarvan er niet ver van haar nieuwe verblijfplaats ook een is. Maar al gauw houdt Merel zich meer bezig met de natuur om zich heen. We zien Pauline de Bok langzaam Merel naar de wereld van de jacht duwen. Eerst probeert ze haar tuin slakvrij te maken, waarbij ze steeds gruwelijker methodes moet toepassen. Met haar aanloopkatten hanteert ze een leven en laten leven-beleid. En nadat ze zich tegen haar oude vriendje heeft laten ontvallen dat ze jager wil worden, komt ze erachter dat ze dat ook echt wil.

Pauline de Bok beschrijft de jacht in haar romantische traditie. Urenlang wachten in de natuur, de eenheid tussen jager en prooi, samenzijn in de natuur. De groet Weidmansheil na een raak schot. Jagen om voor de natuur te zorgen. En vooral deze passages appelleren aan een gevoel dat recht tegenover de dierenbescherming of Partij voor de Dieren staat. Het idee dat het jagen bij de natuur hoort. Dat weet de schrijfster mooi over te brengen, zonder dat de roman een pamflet wordt. Daarvoor drukt de geschiedenis te zwaar op de eenzelvige Luise.

Uitgeverij Atlas, 2014. 288 pag.