Recensie “Karkas” van Femke Schavemaker

Femke Schavemaker – “Karkas”

Wanneer Nora van Middelaar de diagnose ‘manisch-depressief’ krijgt, is het eerste wat ze doet een roze hortensia kopen en het tweede de folders over de stoornis in de prullenbak werpen. Het patiënt-zijn gaat haar niet goed af. Tot ze besluit te stoppen met de medicijnen en zelf de verantwoordelijkheid neemt over haar stemming. Ze verzint een woud aan regels en daaraan gekoppelde sancties om zichzelf in het gareel te houden. Maar als je eenmaal de wereld hebt gezien in vacuüm, het koude raster van de werkelijkheid, kun je er nooit meer helemaal deel van uitmaken. Uiteindelijk zijn het de regels zelf waar ze zich in dreigt te verliezen. Karkas is een ontroerend coming-of-ageverhaal met de kracht van een bijl. Het duikt zo diep in de ups en downs van de bipolaire Nora dat je de waanzin zelf kunt proeven.

Als creatief strateeg en copywriter levert Schavemaker goed werk af en ze won een aantal vakprijzen voor haar reclamewerk. Met schrijven had ze al veel eerder willen beginnen, al viel het schrijven van “Karkas” haar zwaar. Maar het móest, zo vertelt ze in een interview in NRC. “Ik moest opschrijven hoe bipolariteit zich manifesteert, hoe het wordt gediagnosticeerd, hoe je ermee leeft. Ik wilde in het midden laten of je zo geboren ben, of zo wordt. Daarom schrijf ik over mijn jeugd, over hoe mijn ouders mij en mijn zus hebben vrijgelaten, je kunt ook zeggen verwaarloosd. Er is ruimte voor psychologiseren, ik laat aan de lezer of die mij een zeikwijf vindt of een sterke vrouw.”

“Karkas” is een indrukwekkend debuut. Van de vliegende, razende, energieke waanzin van de manieën tot de duistere, verlammende, energieloze nietsheid van de depressie en de loodzware, geheugen- en bewegingsverlammende werking van lithium. Femke Schavemaker weet het allemaal buitengewoon goed te beschrijven uit eigen ervaring. Dit boek geeft een veel beter beeld van een bipolaire stoornis dan de boeken van Myrthe van der Meer. Waar Myrthe van der Meer vooral probeert om grappig te zijn (en daarmee soms haar doel voorbij schiet), geeft “Karkas” een zwaarder en daarmee eerlijker beeld van de stoornis. Niet voor niets heeft deze, van begin tot eind intense, roman het al geschopt tot de shortlist voor de Hebban Debuutaward. Nu alleen nog even winnen, maar dat zou met een boek van deze kwaliteit zeker mogelijk moeten zijn.

Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, april 2017. 272 pag.

Recensie: Huso Akkerman

Advertentie

Recensie “UP” van Myrthe van der Meer

Myrthe van der Meer – “Up”

Emma heeft een afspraak met haar psychiater. Als deze niet aanwezig blijkt te zijn, krijgt ze een vervanger. Deze weet niet dat het haar laatste gesprek is en heel onverwachts voor Emma wordt ze opgenomen op de PAAZ. Opnieuw!! Nee, waarom? Ze voelt zich toch goed? En dat is nu net haar probleem. Ze voelt zich(te) goed en wil zich niet weer slecht gaan voelen. De depressies wil ze niet meer mee maken. Tijdens haar opname krijgt ze een nieuwe diagnose erbij en ook nieuwe medicatie. Hoe gaat ze hiermee om? En ook met de medepatiënten? Dit alles wordt tot in uiterste nauwkeurigheid in dit boek beschreven door Myrthe (pseudoniem).
De ups en downs van bipolair (manisch depressief) zijn, want dat is de diagnose die Emma te horen krijgt. Een Emma die totaal anders is dan in het boek “PAAZ” (klik op de titel voor de recensie). Nu is het niet zo dat je perse “PAAZ” gelezen moet hebben om het boek “UP” te lezen. Het is een boek wat heel goed apart gelezen kan worden. Een kleine maar mooie dosis humor is er ook in verwerkt. En de titel… die heeft meerdere achtergronden. Het lezen over de achtergrond veroorzaakte bij mij wel een flinke glimlach. Ook hier weer de humor die ontstond bij de medepatiënten van Emma. En de schilderijen op de PAAZ…ja, die zijn soms ook wel eens verdraaid?…mooi! De humor maakt dat dit boek toch een glimlach en soms een echte lach veroorzaakte bij mij. Maar…let op. Dit boek heeft duidelijk heel veel diepgang. De discussies tussen patiënten onderling, tussen behandelaar en patiënt en ook de relatie met Emma´s familie worden goed uitgediept. Het geeft een goed beeld van de problemen die Emma tegenkomt in haar gevecht om te leren omgaan met haar bipolaire stoornis in combinatie met Asperger. Het boek leest heel vlot weg. Dat wel. Maar het is geen boek wat je leest om eens lekker te gaan genieten van een romannetje. Nee, je gaat ondergedompeld worden in het leven op de PAAZ met alle ups en downs. Erg goed hoe Myrthe het leven op de PAAZ verwoord heeft. Maar onthoud wel dat ieder mens uniek is, en dat Emma/Myrthe niet symbool staat voor alle andere mensen met Asperger of een depressieve of bipolaire stoornis. Dit boek is zeer geschikt voor mensen die in de geestelijke gezondheidszorg werken (zij zullen veel herkennen), maar is ook leuk en interessant voor leken.

Uitgeverij The House of Books, 2015. 352 pag.